ОТАН, ЕЛ, ҚОҒАМ ТУРАЛЫ

Отан — елдің анасы, ел — ердің анасы.

***

Туған жердей жер болмас,

туған елдей ел болмас.

***

Отанды сүю — от басынан басталады.

***

Отан оттан да ыстық.

***

Ел іші — алтын бесік.

***

Пәлен жерде алтын бар,

өз жеріңдей қайда бар.

***

Ел-елдің бәрі жақсы,

өз елің бәрінен де жақсы.

***

Ел аралаған сыншы болады,

тоғай аралаған үйші болады.

***

Әркімнің өз жері —жұмақ.

***

Ер — елінде, гүл —жерінде.

***

Өз елінде көртышқан да батыр.

***

Өз елінің иті де қадірлі.

***

Туған жердің қадірін,

шетте жүрсең білерсің.

***

Ауыл итінің құйрығы қайқы.

***

Отан үшін күрес — ерге тиген үлес.

***

Үйде оңбаған, түзде де оңбайды.

***

Құртақандай торғай да,

өз ұясын қорғайды.

***

Бақа көлінде патша,

балық суында патша,

жігіт елінде патша.

***

Пәлен жерде алтын бар,

іздеп барсаң мыс та жоқ.

***

Елінен безген ер болмас,

көлінен безген қаз болмас.

***

Сағынған елін аңсайды,

сары ала қаз көлін аңсайды.

***

Ат айналып қазығын табар,

ер айналып елін табар.

***

Адасқанның айыбы жоқ,

қайтып үйірін тапқан соң.

***

Жат жердің қаршығасынан,

өз еліңнің қарғасы артық.

***

Ерінен айырылған көмгенше жылайды,

елінен айырылған өлгенше жылайды.

***

Отансыз адам — ормансыз бұлбұл.

***

Кісі елінде сұлтан болғанша,

өз еліңде ұлтан бол.

******

Орағың өткір болса, қарың талмайды,

Отаның берік болса, жауың алмайды.

***

Туған жердің ауасы да шипа.

***

Ит тойған жеріне, ер туған жеріне.

***

Егілмеген жер жетім,

елінен айырылған ер жетім.

***

Отанға опасыздық еткенің,

өз түбіңе өзің жеткенің.

***

Туған жерге туың тік.

***

Жақсы жігіт жер шолып,

ақыр түбі айналар.

***

Туған жердің күні де ыстық,

түні де ыстық.

***

Ат үйірін сағынса, артқы аяғын қағынар,

ер үйрін сағынса, айыл-тұрман тағынар.

***

Әркімнің өз жері — Мысыр шаһары.

***

Тұғырына саңғыған сұңқар оңбас,

үйірінен қаңғыған тұлпар оңбас.

***

Ел іші алтын бесік.

***

Өз елімнің басы болмасам да,

сайының тасы болайын.

***

Құлан өз қағынан өзі жерімес.

***

Отансыз адам, ормансыз бұлбұл.

***

Айырылған ел тозады,

қосылған ел озады.

***

Адассаң еліңмен адас.

***

Әдепсіз үйге кірме, әкімсіз елде тұрма.

***

Әр елдің заңы басқа,

иттері қара қасқа.

***

Бейбіт елде береке бар.

***

Бірлігі жоқ ел тозар, бірлігі күшті ел озар.

***

Бозбала бастаған ел оңбас,

құралай бастаған киік оңбас.

***

Бүлінген елден бүлдіргі алма.

***

Болар елдің баласы, бірін-бірі батырым дейді,

тозар еддің баласы, бірін-бірі қатыным дейді.

***

Айырылма жұртым, үйіріңнен,

айырылсаң үйіріңнен, қолың кетпес бүйіріңнен.

***

Ел ағасыз болмас, тон жағасыз болмас,

басшысыз елде береке болмас.

***

Ел ағасыз болмайды,

су сағасыз болмайды.

***

Ел алмаған орнында елу жыл жатады.

***

Ел аузы —дуалы.

Ел аузына қақпақ болмайсың.

***

Туған жердің жуасы да тәтті.

***

Ел барда ер қор болмас,

ер барда ел қор болмас.

***

Елдің ерлігі ерінен танылар,

елдің байлығы жерінен танылар.

***

Ел ебелек емес, ер көбелек емес.

***

Ел қадірін білмеген — зәнталақ,

көл қадірін білмеген — дуадақ.

***

Ел құлағы елу.

******

Ел қонысынан айырылса,

ер қонысынан айырылады.

***

Ел алдына шықпаңыз,

түндікті дұшпан ашпасқа,

ел соңында қалмаңыз,

көзіңді шыбын баспасқа,

ел ортадан кетпеңіз,

қарыныңыз ашпасқа.

***

Ел-елдің түбі бір, ер-ердің тілегі бір.

***

Ел жасымен көрікті,

тау тасымен көрікті,

аяқ асымен көрікті.

***

Ел даусыз болмас, жер жаусыз болмас.

***

Ел іші — береке, көп ісі — мереке.

***

Ер қозғалса, жер көтермес ауыр бар,

жел қозғалса, қарлы боран дауылы бар.

***

Ел ұрысыз болмас, жер бөрісіз болмас.

***

Ел ұлсыз болмас, жер гүлсіз болмас.

***

Ел үмітін ел ақтар. ер атағын ел сақтар.

***

Ел үшін еркек кіндік құрбандық.

Ел — ырыстың кілті,

ер — ырыстың қорғаны.

***

Иті семіз, малы арық — жер азғаны,

ынтымағы болмаса — ел азғаны.

***

Елдің көркі ерімен,

жердің көркі шөбімен.

***

Ел шетіне жау келсе,

арыстандай айбарлы,

батырлардың бары игі.

***

Елде болса ерінге тиер,

ауылда болса ауызға тиер.

***

Елің жаман болса,

бір жақсыны сағала,

атың жаман болса,

ақ текенің мүйізімен тағала.

***

Елшіге өлім жоқ.

***

Елдестірмек елшіден,

жауластырмақ жаушыдан.

***

Елдің күші — елу батпан.

***

Елің еміренсе, сен тебірен.

***

Елін сатып асаған, екі күн-ақ жасаған.

***

Едді сөкпе, кенді төкпе.

***

Ел мен ел қосылады,

тау мен тау қосылмайды.

***

Ердің ісі елдің мойнында,

елдің ісі ердің қолында.

***

Елу жылда ел жаңа, жүз жылда — қазан.

***

Есі бүтін елден кетпес.

***

Есің бар да елің тап,

есер болмай, етек жап.

***

Естімеген елде көп.

Ерден аспақ бар, елден аспақ жоқ.

***

Ерден безсең де елден безбе!

***

Ердің сыншысы — елі.

***

Жолдасын таппаған ер азады,

басшысын таппаған ел азады.

***

Жер таусыз болмас, ел хансыз болмас.

***

Жігіті жүзге жеткен елді,

жүзі қара кемітер.

***

Елмен көгерген еленбес.

***

Жұрт бойдаққа қалды,

жүк тайлаққа қалды.

***

Жұрт ауызы — уәлі.

***

Жұртымның жұртында қалайын.

***

Кеңесті ел кем болмас.

***

Кең киім тозбайды, кеңесті ел азбайды.

***

Кеңескен ел азбайды, кен пішкен киім тозбайды.

***

Кісі елінде күркірегенше,

өз еліңде сіркіре.

***

Көлден кетсе жалбыз мұң,

елден кетсе, жалғыз мұң.

***

Опасызда отан жоқ.

***

Қалыптан шықсаң да, халықтан шықпа.

***

Қайраны жоқ көлден без,

қайырымы жоқ елден без.

***

Қара жерді жамандама,

қайтып сонда барарсың,

қауым елді жамандама,

қарғысына қаларсың.

***

Қатты жерге қақ тұрар,

ынтымақты елде бақ тұрар.

***

Қармақтың дәні болғанша,

бидайдың сабаны бол,

жаман елдің жақсысы болғанша,

жақсы елдің жаманы бол.

***

Ынтымақты елге ешкім жетпес,

ынтымағы кетсе, өкініші кетпес.

***

Менде болсын,

менде болмаса елде болсын.

***

Миға ерген дене азбайды,

милыға ерген ел азбайды.

***

Отан үшін отқа түс, күймейсің,

арың үшін арпалыс, өлмейсің.

***

Отансыз ұл — ормансыз бұлбұл.

***

Өз елім — алтын бесік,

жат елдің — түбі тесік.

***

Өз жұртын танымаған,

кісі еліне би бола алмас.

***

Саудагер — қасық, ел — теңіз.

***

Өзгеге ұл болғанша, өз еліңе құл бол.

***

Өзім үшін туыппын,

жұртым үшін өліппін.

***

Өз елімнің басымын,

басы болмасам сайының тасымын.

***

Өкпеден тиген жел жаман,

елінен безген ер жаман.

***

Ұлықсыз жұрт — бассыз дене.

***

Тау белгісі тас болар,

бай белгісі ас болар,

азған елдің белгісі —

біріне-бірі қас болар.

Шетте жүрсең тарығарсың,

туған елді сағынарсың.

***

Қасықтап алғанмен көл таусылмайды,

қанша ұры алғанмен ел таусылмайды.