Айша бибі анамыз айтқан екен: «Шашқа күн тигені – кіндікке кір түскені» – деп.

Жуалыға байланған жүрек. Бір шама қиындықтан астым, қамыс жағалай өскен өзенді кешіп өтіп, жоталар мен шатқалдарды асып түстім. Ең биік, үлкен шыңар шыңға шыққан екенмін деймін. Биік шыңның төсінде жетіп барып құладым. Жәннат түсті, жасыл кілем төсеп қойғандай. Арнайы дайындалып, мені ұзақтан күткен тәрізді. Айналаның бәрі сән- салтанаты келіскен, сұлу бойжеткендей жасанып тұр. Биік шыңның үстінде аспанға қарап біршама уақыт жатырмын. Аспанның көгілдір түсті екенін білу үшін, бар дүниені шарлаудың қажеті жоқ секілді. Туған елдің топырағында, аспандағы бұлттары да туғаныңдай жылы жымиып қойады. Жасыл кілем, көгілдір аспан, жұпар иісті тұнық ауа. Жұмақ мекен секілді. Демімді бастым, орнымнан тұрып, айналама көз жүгіртсем, биік шатқалдармен, таулар. Таулармен бірге кеуде түйістіріп, бір биіктікте теңдесіп тұрмын. Төменге зер салдым, өзім тұрған шыңның етек жағында ақ жаулықты әжелерге ұқсап, киіз үйлер қаз қатарлы тізіліп тұр екен деймін. Айдалада бұл не қылған киіз үйлер болды екен, деген оймен төменге қарай беттедім. Түсіп келемін, биік таудың етегіне жете бере, жоғарыда кішкентай ақ жаулықты әжелердей көрінген қараша киіз үйлер, абажадай түндігі ашулы, он екі қанатты киіз үйдің нағыз өзі болып шықты. Табжылмадым, мінезіме сай тура беттеп киіз уйдің ішіне кіре кеттім. Көзіме бірден Бауыржан Момышұлының суреттері оттай басылды. Құдды сурет емес, тірі адамдай. Бұл бірнеше қатарымен тігілген отаулар, Батыр баба құрметіне арналған мұражай екен деймін. Рухы биік бабаның мысы басып тұр, көзім тоймай, әр суретімен қоса өзінен қалған дүниелік заттарына қарай беремін, кеткім жоқ. Бір кезде анық азанның даусы естілді, таулар мен шатқалдардың арасында бұл неткен үн, мешіт барма болушы меді!? дегендей таңғала жан жағыма қарадым. Сыртқа шықтым, шыққан беттен азанның даусымен ілесе жөнелдім, таудың биік шыңында қайта өрледім. Азанның дауысы таудан аққан мөлдір бұлақтай, суйектен өтер мұздай сарқырама тәрізді сауатты, дарынды, бозбаланың ырғала айтқан дауысы екен деймін. Дауысқа ілесіп биік шыңға қалай жылдам шыққанымды сезбей қалдым. Азан шақырып бітті, дауыста өшті. Қарасам ертегідей мешіт. Иә, керемет деп осыны айт, биік шыңның басында зәулім мешіт орналасқан. Ойымда дереу, киіз уйді құру үшін техника қажет емес, ал мына мешітті көріп, қандай техникамен соқты екен деген, жүйрік ой туды. Таң намазы уақыты екен деймін, мешіт ішіне кірдім, таңғалыста шек жоқ, басқа бір әлемде сапар шегіп жүргендеймін. Намазымды оқи бастадым, артынан әдеттегідей күбірлеп күллі адамзат баласына дұға жасап отыр екем деймін. Оянып кеттім түсім екен..... Өңімде таңғы уақыт, таң намазының азаны шақырып жатыр. Мешітте емес, телефондағы программадан көшіріліп алынған ең сұлу әуезді азан.. Ол түсті көргелі біраз уақыт өтседе нақ есімде. Кеше арнайы Бауыржан Момышұлының мұражайына бардым. Кешігіп қалған екенбіз, жабылып қапты. Мұражайдың ішінен бұрын, сыртын тамашалап жүрмін. Қып- қызыл алмаларын иіліп алма ағаштары ұсынып тұр. Суық күнде батыр бабасына тағзым еткен сарбаздар секілді сан түрлі алуан раушан гүлдері Қазақтың арысына бас иіп, сап тізеп салауат айтып тұрғандай, сүп- сүйкімді. 2016 жылдың сұп- суық қоңыр күзі. Қалада жылы секілді, бұл жақ таулы өлке. Бауыржан атаның кітабындағы екі туйе өркеші секілді, екі таудың ортасы. Асыр намазы уақыты өтіп барады, абыржымадым, өйткені мұражайға кірмей кетпейтінімді нақ білдім. Күзетші әрі сол жақтың бағбаны күзден қалған жапырақтарды уйіп арбаға салып тасып жүр екен. - Мұражайдың есігін ашып, көрсете аласызба!? - деп өтініш жасадым. - Жоқ, аша алмаймын. Мұражай қызметкерлері қалаға кетіп қалған. Ашып бере алмаймын- деп анық айтты да, түк болмағандай арбасына жапырақтарды толтыра салып, мұражайдың арғы жағы ең дала екен, сонда бет алды. Күтіп тұрмын, ол кісінің жапырақтарды төгіп келе жатқанын көріп, бір сәтте бар демімді жинап, бар ықыласыммен шарасыз күйде: - Мен бұл мұражайды түсімде көрдім, сонау жерден келдім, кірмей қайтпаймын, азанға дейін осында қонамын еш жақа кетпеймін- деп ойымды дөп түсірдім. - Есің дұрыспа дегендей қарап тұрып, орта жастағы, ат жақты, орақ мұрын, сұңғыла бойлы, қарулы келген бағбаншы жан-жақа телефон шала бастады. Ақыры мұражайдың есігін ашып берді. Жуалы таудың ортасында орналасқан, кеш болды жаурап қалдым. Мұражай ішіндемін, дәл түсімдегідей Рухым тоймайды, шыққым жоқ еді, Ұлы адамдардың ұлылығы қажеттіліктерімен өлшенсе керек, тым жұпыны. Асып- тасқан дүние жоқ, бәрі орынды. Өзі отырған кабинет, құжаттар тұрған сөрелер, сөренің үстінде қасиетті Құран кәрім тұр, одан ары қарай суреттер тұр. Суреттер болғанда да өнеге, үлгі боларлық зиялылықпен, тектілікке тұңған сурет. Әжесі, анасы, жары жаулықшаң. Әжесі ақ кимешекте. Бауыржан атаның орындығына отырып, Батыр Бауыржандай елдің қызы болғаныма мақтаныш сезім бойды кернеді. Дәл қәзір мен отырған орындықта бір кездері алып тұлғалы, Бауыржан ата отырған еді ғой деп, терең ойға шомдым. Кенет әуезді азан дауысы естілді, тыныштықты бұзған әуезді үн, дәл түсімде көргендей..., Мұражай жанында жаңадан соғылған мешіт бар болып шықты. Ұлттық рухқа тұнған, мысы басып тұрған кейбір тірі жүрген пендеден жанды, рухты көрінетін мұражай толы суреттермен қоштасқым келмей, аулаға шықтым. Ауладағы әр раушан гүлді бір иіскеп, осында тұратын жергілікті Жуалының тұрғындары қандай бақытты деген оймен, қайтқым келмей, амалсыз шығып, ақшам намазын өтеуге мешітке қарай бет алдым. Лязат Мырзаш