Шер

ХХІ ғасыр – адамның жан-дүниесін ақтарып шығаратын ғасыр. Күллі ғаламшарға жайылып бара жатқан өркениет адам баласының әрқайсысының ішкі рухани арналарын ашып, ақиқатын өзге өлшеммен таразылауда. Бұл орайда, әсіресе, өнер саласындағы тұлғаларға түсіп тұрған салмақ ересен. Олар өздерінің бұрынғы өмір тәжірибелері мен өнер-қазыналарын жаңаша сараптап, әлемдік даму негіздеріне сәйкес өзгеше қорытып, қайта қорытындылап, мүлде басқа сапада жаңа ұрпақтың алдына қоюға тиіс. Бұл – ғасыр талабы.

Бұл – аса көрнекті театр және кино актері, режиссер, Қазақстанның халық артисі, ҚР Мемлекеттік және Жастар одағы сыйлықтарының, Халықаралық Жамбыл, Махамбет атындағы сыйлықтардың лауреаты, өнертану ғылымының кандидаты, ЖАК профессоры Тұңғышбай Қадырұлы Жаманқұловтың төртінші кітабы. Бұған дейін қазақ оқырмандарына өз қаламынан шыққан «НАЗ» (2000 ж.), «СӨЗ» 1-том (2008 ж.), «СӨЗ» 2-том (2008 ж.) кітаптарымен кеңінен танымал болған Тұңғышбай әл-Таразидің (Жаманқұловтың) «ШЕР» деген атпен ұсынып отырған осы кітабы, негізінен, бұрын-соңды баспасөз беттерінде жарияланып келген мақалаларының жиынтығы. Кітап «шымылдықтың ар жағы» және «шымылдықтың бер жағы» атты екі бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімде ғалым актердің бұрынырақта бастау алған ғылыми-теориялық зерттеулері мен өзіндік еркін ой-толғаныстары жалғасын тапса, екіншісінде театр шымылдығының арғы-бергі жағының көрермен көзінен қалтарыстағы перделерінің бетін ашуға тырысқан әңгіме-сұхбаттары жинақталған. Ертеректе, шәкірттерінің дипломдық жұмысына арнап тәржімалаған «Жел үрлеген жалын» атты бір актілі драмасы да осы кітапқа еніп отыр. Кітаптың тілі шұрайлы, автордың ой-пайымдары батыл. Сахналық тұлға ретіндегі кейбір жеке көзқарастары мен әріптестерінің көпшілікке танымал кескін-келбетін кейіптеудегі таным, талғам өресі өзіндік сипаттарымен ерекшеленеді. Өнерпаз тұлғалардың қызық та қиын өмірінен хабардар болғысы, зер салғысы келетін оқырманға бұл кітаптың айтары мол. Көрнекті театр қайраткерінің әдеттегі таптаурын жолға сыя бермейтін оқшау ой-тұжырымдары мол қамтылған бұл еңбегіндегі өмір мен өнер шындығының ақ-қарасын зерделі оқырман өз көңілінің сарасымен пайымдап, бағалай алады деген ойдамыз.

Мақалалары мен сұхбаттарының кей тұстарында автордың өз заманына, замандастары мен қазіргі кино-сахна өнеріне деген ымырасыз отты ойлары да жарқыл береді. Ол өнердегі тұлғаның қай-қайсысына да тән дара мінезі болса керек. Кітап өнерді шынайы қадірлейтін қауымға арналған.