CЦЕНАРИЙ

Тақырыбы: ЖАТАҚХАНАДАҒЫ ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ КОНСЕНСУС

Жанр: Өткір әлеуметтік комедия, көркем суретті қысқаметражды фильм.

Мақсаты: Еліміздегі ұлтаралық ынтымақтың сақталуының маңызын көрерменге идеялық-бейнелік тұрғыдан көрсету.

Өзектілігі: Қазақстандағы салыстырмалы түрде тұрақты халықаралық жағдайдың геосаяси сахнадағы тиімді тұстарын насихаттау!

Ерекшілігі: Әлеуметтік өзекті скетч арқылы барлық ұлт өкілдеріне түсінікті әзіл элементі мен ортақ адами философиялық рухани құндылықтар қызықты әрі жеңіл формада насихатталады. Сюжет көркем суретті болғанымен, деректілікке барынша жақын техникалық формада түсіріледі.

ОҚИҒАСЫ:

Экранның үстінде жазу 18 сағат 25 минут, 1 қыркүйек 2020 жыл, Нұр-Сұлтан қаласы, 77-ші студенттік жатақхана. Аула. Студент Нұрлан Ахметбек жүк көтеріп келе жатыр. Жолдасы Алишер Мизомов дәлізден шығып: - Ассаломоо-ооо-олейкум, Нұрлан дош, санга комектясип беряин!

Уағалейкум Ассәлләм, Алишер! Ой, керек жоқ, өзім!

Иок, комектесяин! (деп жүгінің шетін ұстады)

Жоқ, өзім! (жүкті өзіне тартып алды) Сен бар да, үй жұмысын жасай бер!

Иок, ака! Адамгерчилик біріншчи турады!

(көмектесе бастады)

Сол кезде жоғары этажда шу шығады.

Нұрлан: - Ол не шу?

Сол баяғы Адамян мен Давлетоглы асүйге таласып жатыр ғой!

Нұрлан (жүгін тастай салып): - Ұят қой! Жүр, Алишер, оларға араша түсейік! (сотка шұқылап тұрған Ганс Шниткеге) Ей, Ганс! Подойди! Пригляди, пожалуйста за рюкзаком! Данке шон!

Алишер: Катта рахмат! Данке шон, то есть спасибо большой!

Тұлғалы Иван Сидоров Давлетоглы мен Адамянды екі жаққа итеріп жалғыз өзі арашалап тұр. Нұрлан мен Алишер жүгіріп келді.

Иван: - Что за бардак! Опять разборку устроили!? Э-эх, ну, что в самом-то деле, пять не поделили, горные орлы?!

Нұрлан: - Ей, доғарыңдар төбелесті!

Иван: - Оны снова за свое!

Алишер: - Хәммәси сузды укпайды!

Нұрлан: Жәйменен отырып, сөйлесейік, жүріңдер шайға!

Дастарханның алдында бәрі отыр. Жатақхана коменданты Бибатыров мырза төрде отыр.

Сонымен, Давлетоглы мен Адамян, тұрыңдар орындарыңнан! Неліктен осы дауларың бітпей қойды?!

Адамян: - Бибатыров мырза, ты пойми, дарагой! Он не хочет, чтобы я на кухне готовил долму! Он хочет манты жарить, э-ара!

Давлетоглы: - Ты подожди, дарагой! Я уже месяц хотел манты приготовить, а он не слушается! Манты, кстати, халяльный! Вы все будете?! Будете!

Бибатыров: - Кімде қандай ой бар?

Нұрлан: Менің ойымша, кезек-кезекпен пісірсін! Соның өзі мәселе бопты ма?

Иван: - Виноват во всем Давлетоглы! Он все время напоминает мне о том, что я сломал Егоренко вазу!

Егоренко: - Ты сам виноват, вот и молчи! А шо, моя ваза таки дорогая!

Нұржан: - Тоқтаңдаршы! Ескі ұрыстарды еске алмай! Сендердің де мәселелеріңді шешерміз, әуелі бір-бір кесе шай ішейік!

Бибатыров: - Жә! Шайды қоя тұр. (Бәрі үнсіз қалды, қысқа пауза. Иван Егоренкоға ызамен қарады, Адамян Давлетоглыға ашумен отты көзбен бір қарады, ал Нұржан мен Алишер бір-біріне мұңая қарады) - Міне, осындай болмашы мәселеден төбелес туады. Төбелестен соғыс туады. Соғыс тек азап әкеледі адамзатқа. Әне, Қарабақ жақта сенің де отандастарың, сенің де отандастарың мерт болды! Міне, мен Ауған соғысын көрдім, бірақ мен орден үшін соғыспадым. Бейбітшілікті тезірек орнату үшін қан төктік! Соғыс тезірек бітсін дедік. Ондайды Құдай басқа бермесін! Бейбітшілік - құнды! Бейбітшілікті сақтау керек! Ас үй, мына жатақхана да - ОРТАҚ! Жатақхана да - ОРТАҚ! Кезек-кезекпен ас та пісіреміз, күнімізді де көреміз! Әне – Нұрлан! Үш жыл осында тұрып жатыр, әлі бір де бір көршісімен ұрыспапты! Алишер де тыныш! Солардан бір түйір үлгі алмайсыңдар ма?! (пауза) Сөзім - сол! Ал кім не дейді?!  

Иван: - Ну... Это... Я там вазу нечаяно разбил. Вон он сам...

Бибатыров: - Ты опять?

Иван (жөтеліңкіреп): - Извините! Я не должен был его бить, это было не правильно. Извини, Тарас!

Тарас Егоренко(сеніңкіремей): - Я вас умоляю!

Бибатыров: - И ты тоже опять?

Тарас: -(әрең) Ну, не хай будэ по вашему! Прощаю!

Бәрі қол шапалақтады.

Бибатыров: - Ал енді Адамян не дейді екен?

Адамян: - Знаете, господин Бибатыров, я так думаю, вы очень умный человек, ара! Но...

Бибатыров: - Айт енді...

Адамян: - Слушайте, мэнэ не удобно говорить! Мэнэ стыдно это гаварить!

Нұрлан: - Әй, жігіт емессің бе, ұялмай айт! Кешірім сұра! Бәріміз қарап тұрмыз! Әне Иван мен Тарас татуласты ғой! Енді сендер де солай істеңдер!

Адамян: - Но у меня одна просьба, дарагой! Мэнэ очень не нравится, когда мое полотенце Мулсим забирает по ошибке! У нас одинаковые полотенца! Но я на нем букву А нарисовал! А он хочет видеть, вах!

Давлетоглы: - Больше не буду! Я прощаю как настоящий джигит, как настоящий мусульманин!

Бибатыров: - Сен олай дінге бөлінбе! Бәрі адам! Бәрі де құрметке лайық!

Давлетоглы: - Да, конечно! Все мы братья! Ты прощаешь меня, брат!

Адамян (көңілі босайды) Вай, вай, вай! Я хочу признаться, что тогда кошелек из шкафа в тумбочку переложил я! Я просто был тогда обижен, на то чтобы ты мне на ногу наступил! Я прощаю, брат!

Екеуі құшақтасады.

Бәрі қол шапалақтайды. Бибатыров: - Міне, бәрекелді! Менің атам былай дейді: “Кешірімді бола білуге – кең жүрек керек! Бұл тек ұлыларға ғана тән қасиет.» тағы бір сөз сен кешірімді болсаң, Құдай да саған кешірімді болады. Ал Абайдың мынау сөзі бар: “Адамдардың бәрін сүй бауырым” деп! Тағы “Атаңның баласы болма, адамның баласы бол!” деген еді. Сонымен, Нұржан, жаңағы әбден суып қалған шайыңды қайта демде!

Иван: - Правильно говорил Абай! Я его только в переводе читать! Сейчас я учу казахский язык, чтобы прочитать в оригинале!

Тарас: - Я таки казакша уйренып алган тугынмын! Менин агамнын айели казах кызы. Ол тагы казах тылынын мугалымы. Ол мени жазда казакша уйретты!

Адамян: - Вай, я тоже хочу научиться! А то Давлетоглы и Алишер быстро научился по-казахски. А мне неудобно как-то, они о чем-то постоянно шепчутся. Я молчу, не понимаю! Я вот (қалтасынан кітап шығарды) книгу Ахмета Байтурсынова купил. Вот по ней буду учить язык! Буду по-казахски тост говорить, вах!

Бибатыров: - Бағанағыдан бері үнсіз отырған Гансқа да сөз берейік! Ал сөйлей ғой! Фамилияң Шнітке еді ме, Нітке еді ме?

Ганс: – Данке шон! Моя фамилия есть Шнитке. (акцентпен) Я по обмену приехал из Германия. Но мой дед очень скучает по Казахстану, его в свое время сюда департировали. Но я не об этом! Я думаю, что вас ис дас... ой, извините, то есть, нужно дисциплина! Нужно мирная разговор! Война – есть не хорошо, ссора – есть не хорошо, разборка – есть не хорошо, (қағаздан оқып) анау паленшенин мурнын сындырды, енді мен братанга айтамын – это тоже не есть хорошо. Мне этот текст Тарас перевел на русский язык. Я хочу прочеть слова Гете о дружбе, он это написал 5 марта 1870 года, в городе Дрезден, кафе Клара Хайнс, номер 598, Данкен Штрассе. И в это около двух суток шел дождь, но у не есть было хороший настроение. Потомучто с ним были его друзья, их звали...

Адамян: - Вай, хватит дорогой! Стих давай, а! А то утром в универ хадить, на первый пара! Апай у нас строгая!

Ганс: - Хорошо,

В хороший час, согреты
Любовью и вином,
Друзья! Мы песню эту
О дружестве споем!
Пусть здесь пирует с нами
Веселья щедрый бог,
Возобновляя пламя,
Что он в сердцах возжег!

Бәрі күлді, қол шапалақтады.

                                                       Риза ЫСҚАҚ

                           БАТЫРБЕК БАҒЫШБЕКҰЛЫ

01.10.2020