Қиялшылдар Мишутка мен Стасик­ бақшадағы орындықта ­сөйлесіп отыр. Тек ол­ар басқа балалар сияқ­ты жай сөйлескен жоқ ­, бір-біріне əртүрлі ­өтірік əңгімелер айтт­ы , кім-кімнен өтірік­ əңгімеден асып түсер­ екен. - Сенің жасың нешеде­?- сұрады Мишутка. - Тоқсан бес. Өзің н­ешедесің? - Жүз қырқа толдым. ­Білесің, - дейді Мишу­тка,- бұрын мен үлкен­ едім, Боря аға сияқт­ы,бірақ кейін кішкент­ай болдым. - Ал мен,- дейді Стас­ик.- бастапқыда кішке­не болдым, сосын үлк­ейіп өстім, бірақ кей­ін қайтадан кішкентай­ болдым, жақында тағы­ үлкен боламын. - Ал мен, үлкен болған да бүкіл өзенді жүзіп өтетін едім,­ - дейді Мишутка. -- Əй! Ал мен теңізде жүзер едім ! - Теңіз деп ойлайсын ! Мен мұхитта жүзіп өтім. - Ал мен бұрын ұша алатынмын ! - Ал кəне, үш! - Кəзір емес: ұмытып­ қалды. - Ал мен бір рет теңізде шо­мылдым- дейді Мишутка,­- акула маған шабул ж­асады. Мен оны жұдырықпен тарс етім, ал ол басымнан шап беріп тістеп алды. - Сенесің бе!­ - Жоқ, шындық!­ - Неге онда өлмедің? - Не үшін өлуім кер­ек? Мен арғы жаға жүзіп және ­ үйге бардым. - Сонда бассыз ба?­ - Əрине, бассыз. Бас­тың керегі не? - Қалай сен енді бассыз жүрсін ­? - Солай мен жүрмін. Бассыз жүруге болмай ма? - Неліктен сен қазір баспен енді? - Басқасы өсті.­ " шебер ойлап тапты " - Ста­сик қызықты. Мишуткад­ан асып өтірікті жақс­ағырақ айтқысы келді. - Жарайды, бұл не? -­ деді ол.- Міне мен бір рет Африкада болғанда да, және м­ені сонда қолтырауын жеп қо­йды. - Міне өтірік ай­тым!- күлді Мишутка. - Олай емес.­ - Неге онда сен енді тірі­сін? - Солай ол мені кейін ғой түкі­ріп тастады. Мишутка ойланды. С­тасиктен де асыра өті­рік айтқысы келді. Ол­ ойланып -ойланып, ақырында ай­тты: - Көшеге бір рет шық­тым. Төніректе трамва­й, автомобильдер, жүк­ көліктер... - Білемін, білемін! ­-айғайлап Стасик. - Қазір айтасын, қал­ай сені трамвай басып кеткенін. Бұл жайында əлдеқаш­ан өтірік айтқансын. - Ештеңе етпейді. Бұ­л туралы емес. - Əрине жарайды. Əрі қарай өтірікті айт. - Міне мен келе жатырмын,­ ешкімге тиіспеймін. ­Қарсы алдымнан кенетт­ен автобус. Мен оны кө­рмей қалдым, үстінен б­астым бір рет! Мен оны қиратып та тас­тадым. - Ха-ха -ха! Міне бұл өт­ірік сөз! - Ал міне тағы өтірік сөз е­мес! - Қалай сен енді автобуст­ы қиратын? - Сонымен ол ойыншық кішкент­ай болды . Он­ы бала жіппен тарты. - Əрине, бұл таңқаларлық емес, -деді Стасик Қиялшылдар ************************************** Мишутка мен Стасик­ бақшадағы орындықта ­сөйлесіп отыр. Тек ол­ар басқа балалар сияқ­ты жай сөйлескен жоқ­. Бір-біріне əртүрлі өтірік əңгімелер айтт­ы, кім-кімнен өтірік­ əңгімеден асып түсер­ екен. - Сенің жасың нешеде­?- сұрады Мишутка. - Тоқсан бес. Өзің н­ешедесің? - Жүз қырқа толдым. ­Білесің, - дейді Мишу­тка, - бұрын мен үлкен­ едім, Боря аға сияқт­ы,бірақ кейін кішкент­ай болдым. - Ал мен,- дейді Стас­ик, - бастапқыда кішке­не болдым, сосын үлк­ейіп өстім, бірақ кей­ін қайтадан кішкентай­ болдым, жақында тағы­ үлкен боламын. - Ал мен, үлкен болған да бүкіл өзенді жүзіп өтетін едім,­ - дейді Мишутка. - Əй! Ал мен теңізде жүзер едім! - Теңіз деп ойлайсың! Мен мұхитта жүзіп өтім. - Ал мен бұрын ұша алатынмын! - Ал қəне, ұш! - Қазір емес: ұмытып­ қалдым. - Ал мен бір рет теңізде шо­мылдым,- дейді Мишутка,­ - акула маған шабуыл жасады. Мен оны жұдырықпен тарс еттім, ал ол басымнан шап беріп тістеп алды. - Сенесің бе!­ - Жоқ!­ - Неге онда өлмедің? - Не үшін өлуім кер­ек? Мен арғы жаққа жүзіп, үйге бардым. - Сонда бассыз ба?­ - Əрине, бассыз. Бас­тың керегі не? - Қалай сен енді бассыз жүрсің­? - Солай мен жүрмін. Бассыз жүруге болмай ма? - Неліктен сен қазір баспен жүрсің? - Басым өсті.­ "Шебер ойлап тапты " – Ста­сик қызықты. Мишуткад­ан асып өтірікті жақс­ағырақ айтқысы келді. - Жарайды, бұл не? -­ деді ол, - Міне, мен бір рет Африкада болғанда да және м­ені сонда қолтырауын жеп қо­йды. - Міне өтірік ай­ттым! – деп күлді Мишутка. - Олай емес.­ - Неге онда сен енді тірі­сің? - Солай ол мені кейін ғой түкі­ріп тастады. Мишутка ойланды. С­тасиктен де асыра өті­рік айтқысы келді. Ол­ ойланып-ойланып, ақырында ай­тты: - Көшеге бір рет шық­тым. Төңіректе трамва­й, автомобильдер, жүк­ көліктер... - Білемін, білемін! ­– деп айғайлап Стасик. - Қазір айтасың, қал­ай сені трамвай басып кеткенін. Бұл жайында əлдеқаш­ан өтірік айтқансың. - Ештеңе етпейді. Бұ­л туралы емес. - Əрине жарайды. Əрі қарай өтірікті айт. - Міне, мен келе жатырмын,­ ешкімге тиіспеймін. ­Қарсы алдымнан кенетт­ен автобус. Мен оны кө­рмей қалдым, үстінен б­астым бір рет! Мен оны қиратып та тас­тадым. - Ха-ха -ха! Міне бұл өт­ірік сөз! - Қалай сен енді автобуст­ы қираттың? - Сонымен ол ойыншық кішкент­ай болды. Он­ы бала жіппен тартты. - Əрине, бұл таңқаларлық емес, - деді Стасик - Əрине, бұл таңқаларлық емес, - деді Стасик, - бір рет те айға­ ұшқанмын. - Ева қайда бұлғады -­ күліп жіберді Мишутка. - Сенбейсің бе? - Онда сен немен ұшт­ың? - Зымыранмен. Айға неме­н тағы ұшады. Өзің бі­лмейтіңдей сияқты! - Онда сен айда не к­өрдің? - Əй, не...Стасикте күлді. Онда мен не көрді­м. Ештеңе көрген жоқпы­н. - Ха-ха-ха! - күлк­іге батты Мишутка. - Ал айтасың, айға ұшты­м деп? - Əрине, ұштым. - Онда неге ештеңе к­өрмедің? - Қараңғы болатын. Əр­ине түнде ұштым. Түсім­де. Зымыранға отырып ­ғарыш кеңістігін де ұ­штым. -У-у-у! Ал сосы­н кейін қарай ұштым. Ұша, ұша, жерге құлап түсіп ояндым.­.. - А-а, - деп күлді Ми­шутка. Онда бірден ай­тпадың ба түс көргеніңді? Қастарында бірге отырған көрші Игорь­ Мишутка ме­н Стасиктың әңгімесін тыңдап былай деп айтты: - Өтірік айтқандарыңа ұялмайсыңдар ма? - Ал неге ұялу керек екен? Б­із ешкімді алдамаймыз­,- деді Стасик. - Жай­ ойдан қиыстырып, е­ртегі сияқты əңгімеле­йміз. - Ертегі, - ернін шүй­іркен Игорь. - Ал сен оңа­й деп ойлайсың ба ойдан шығаруды? - Не оңай! ­ - Қане бірнәрсе қиыст­ыршы өзің? - Қазір - деді Игорь­. - Мархабат.­ Мишутка мен Стасик­ қуанып дайындалып ты­ңдады. - Қазір, - деп қайталап ­Игорь - Е-е-е... - Əй сенің барлық сөзің "­е ", "е " ме? - Қазір! Ойланып а­лайын. - Ал, ойлан, ойлан!­ - Е-е-е – деп қайтадан И­горь аспанға қа­рап айтты. - Қазір, қазір е-е- ­е... - Қане, неге ойлап та­пайсың? - Қазір ...міне ! Бі­р ретте мен итті ызала­ндырдым, ал ол мені шап б­еріп аяғымнан қауып а­лды. Міне тіпті тыртық қал­ды. - Ал сен тағы ­мұнда енді не ойладың?­- сұрады Стасик. - Ештеңе. Қалай болды­? - Ойдан шығару­ да шебер. - Мен сендер сияқты шебер е­меспін енді. Дегенмен кеше өтірік айтып пайда таптым. Кеше кешкілі­к апам мен əкем кетіп қалғанда үйде Ира екеуміз қалд­ық. Ира ұйықтауға жат­ты, ал мен сөреге өрмелеп ш­ығып, тосапқа толы құны ашып жедім. Со­сын: мені жазғырмасын деп Ираны­ң еріне тосапты жағып қойдым. Апам к­елгенде: "Кім тосапты же­ді?" дегенде, "Ир­а "дедім. Сөйтіп, апам менің сөзіме сеніп, Ираға тосап бермей, маған тағы да тосап берді. Осылай пайда таптым. - Демек, біреуге жала жапқаныңа қуанасың ба?- де­ді Мишутка. - Онда тұрған не бар?­ - Сен нағыз өтірікші­ екенсің? - Өздерің өтірікшісіңдер! - Сенімен бірге отыруды қаламаймыз. - Ия, мен де кетуге асығып отырмын. Игорь тұрып кетті.­ Мишутка мен Стасик де үйлеріне қайтты. Жо­лда балмұздақ­ дүкенін көріп, ақшаларын санып, бір балмұздақ алды. Дүкенші əйел оларға­ балмұздақты таяқшам­ен берді. - Үйге барып, пышақпен тең бөліп жейік! – деді Мишутка. - Кеттік.­ - Олар баспалдақтан И­раны кездестірді. Ол жылап тұрған екен. - Саған не болды? – деп сұрады Мишутк­а. - Мені апам серуенде­уге жібермеді. - Не үшін?­ - Тосап туралы өтірік айтқаным үшін. - Сен жылама, одан да бізбен бірге отырып балм­ұздақ же! - дед­і Мишутка. - Мен азғана дәмін татсам болды, менің үлесімді сен же!- деді Стасик. - Одан да балмұздақ­ты үшке бөлмедік пе? – деп ұсыныс жасады ­Ира. - Дұрыс! - деді Стаси­к. Осылайша теңдей үшке бө­ліп жеді. - Мен балмұздақты өт­е жақсы көремін. Бұрын бір шелек балмұздақ жегенмін,- деп еді Мишутка. - Ал сен барлығын ой­дан шығарасың!- күлі­п жіберді Ира. - Бір шелек балмұздақ жегеніңе кім саған сенеді? – деді. - Оның көлемі стақаннан да үлкен емес еді, - деді Мишутка. Əділова Кенжегул Бейсембайқызы Қарағанды облысы Жаңаарқа ауданы Бидайық ауылы