Хамит Есаман: "Мен де әйтеуір жоқ іздеген адаммын..."

 

 

 

 

 

ӘТТЕҢ...

 

Өзегімді тағы да өртеді өлең,

Көктем кетіп барады ерте менен.

Алтын иек, ақ тамақ ару қайда,

Есіл дертім ауғанда еркелеген.

 

Биік таудың басында шынар өскен,

Сыр толғайын баяғы бұла кештен.

Тобылғы мең торы атқа мініп жүрген,

Қоңыр күндер қалайша шығады естен.

 

Беу, шалқыған күндерім сағынтасың,

Алғаш ғашық болғандай сабылтасың.

Асқар шыңын Ай сүйген алып таудың,

Жоғалтып алғандаймын лағыл тасын.

 

Көрінбейді гүлдердің ашылғаны,

Аспан жақта жұлдыздың шашылғаны.

Кешегі күндерімнің көркі қайда,

Бөркі қайда қалқамның басындағы.

 

Тағдырымның тамыры телкүреңім,

Аулақ қалып көзімде мөлдіредің.

Қаз қаңқылдап жататын қайран көктем,

Өлең едім ол кезде, өндір едім.

 

Ерте кеткен көктемім қош болғайсың,

Таңды есіркеп әйтеуір кешті алдайсың.

Өкпемді айтып отырмын өлеңіме,

Өлеңімді бір уақ еске алғайсың.

 

 

 

ШІРКІН, КӨҢІЛ...

 

Шіркін көңіл жоқ нәрсені аңсаттың,

Елесіне емексітіп әр сәттің.

Бірақ бүгін жырламайды жұлдыздар,

Тербелмейді бұрынғыдай ән сап түн.

 

Түн де өзінше бір сезімге бөленген,

Ай жарықтық аяйсың ғой төбемнен.

Көңіліме ерте сезім сыйладың,

Есіл өмір есімді алып өлеңмен.

 

Көңілім-ай атпаған ақ таңбысың,

Әлде шырқалмаған әсем әнбісің.

Бағы кемдеу дерттімісің болмаса,

Дидарыңда бір өкініш қалды шын.

 

Тылсым сырлы тозаңы едім ғаламның,

Тарқамаған базары едім даламның.

Табылары, табылмасы беймәлім,

Мен де әйтеуір жоқ іздеген адаммын.

 

Аңсадым ба шіркін көңіл болмасты,

Өмір бойы басыма кеп қонбасты.

Бағындым да бұйрығына жалғанның,

Сағындым ба сезімімді алғашқы.

 

Өмір емес, өлең үшін өкіндім,

Қайран сезім жарық күнім секілдім.

Шіркін көңіл күйіндесің сен бүгін,

Қимасы өліп жалғыз қалған жетімнің.

 

 

 

 

БІР ТҮП ЖУСАН

 

Даламның дегдарлығы өзіңде еді,

Жаныма содан жылы сезілгені.

Жырымды оқып бердім саған келіп,

Мұңымды таныдың ба көзімдегі?!

 

Бір түп жусан!

Сен мені естідің бе?

Өзіңмен ұғыса алсам бес күнімде.

Ауылға келмегелі көп болды ғой,

Қалмағандай іздейтін ешкімім де.

 

Домбырам жоқ даламның күйі сіңген,

Жоқ күйді қайталадым жиі ішімнен.

Еліктіріп тұратын, желіктіріп,

Бір түп жусан айналдым иісіңнен.

 

Көп болды ғой ауылға келмегелі,

Көңілімнің содан ба шөлдегені.

Есіркейтін сияқты барлығы да,

Түсіндіре аларсың елге нені.

 

Бір түп жусан алқоңыр мұңымдасың,

Мойындадым амал жоқ ұғынғасын.

Сағынып жырға қостым сені бүгін,

Жасымда жаныңа кеп жылынғасын.

 

Керуен-күнге ілесіп кетті бәрі,

Күй толғайды көңілдің көк құрағы.

Ақ бұлағы жанымның ауыл жақта

Кешірмейтін сияқты боп тұрады.

Бір түп жусан...

 

 

КӨКТЕМ

 

Көздегі көркемдігім көктем еді,

Көктем шіркін көңілді көп бөледі.

Егіледі жанымда жалқы сәттер,

Төгіледі мезгілдің тәтті өлеңі.

 

Мамырөлең

Өлеңнің өміршеңі,

Жанымнан биыл тағы төгілсе еді.

Сүйіп-сүйіп алғанмен сәуір гүлін,

Қимай-қимай кететін көңіл сені.

 

Содан кейін сор ұрып өкінеді,

Білмейсің арманы не,

Не тілегі.

Таңғалмаймын тағы да, тымық түнде

Жылап тұрса жанымның жетігені.

 

Түседі мұң да есіме, шер де есіме,

Көктемнің көз тояды көрмесіне.

Ақ түнде ғажап әуен әлдилейді,

Ат байлаған ақ үйдің кермесіне.

 

Гүлгүл көктем сен бүгін егілесің,

Ақ жауынмен өлең боп төгілесің.

Көңіл босап тұрғаны тәтті әуенге,

Ақшырақ арманым-ай не білесің?!.

 

 

 

* * *

 

Аяладым арманның ақмоншағын,

Тәтті әуенді сол еді тапқан шағым.

Қыз үшін қызыл алма іздеп жүріп,

Бақшада ән салатын сәтті аңсадым.

 

Көп болды көңіл ашып көрмегелі,

Қалқаға көктем гүлін бермегелі.

Сағынып сары белден ән шырқасам,

Сүйген сәулем оңаша тербеледі.

 

Қалыпты көз алдымда мұңды қайың,

Тәтті сезім тербеткен түнді ұғайын.

Дүлдүл күнім қайда екен дүбірлеткен,

Алыстаған сияқты гүлгүл айым.

 

Көңілден керуен болып көшкен өлең,

Бұрын-соңды мұндай күй кешпеген ем.

Сырғалымның сезімі естен кетпес,

Ақ шәйі орамалға кестелеген.

 

Астыма мініп алып құла құнан,

Шөл бастым таудың тұнық бұлағынан.

Жайлаудың көк майсасын жарып құлап,

Мұңайып жазғаным-ай бұла бір ән.

 

Ал бүгін еш әуенге қосылмаймын,

Кеудемде буырқанған басылды айдын.

Гүлгүл айым аңсаттың әр нәрсені,

Жарығым-ай мен енді осындаймын.

 

 

СЕРТ

 

Перзентімін сөз дейтін сұрапылдың,

Өзегіме от түсіп бұратылдым.

Өлең боп өліп кетсем өкінбеймін,

Тағдырын кешіп барып шын ақынның.

 

Шайырдың тағдырын бер құдіретім,

Жырыма құшақ жая жүгіретін.

Сұлу сезімдеріме сырымды ашып,

Сөзбен салсам көктемнің сүгіретін.

 

Сезім бар жүрегімнен тамшылаған,

Аяулы ақ жаңбырдан ән сұраған.

Арда өлең әлі менің айтарым бар,

Өмірлік кие болып қоншы маған.

 

Муза тұрса маңайын мамырлатып,

Сол шақтардан табады жаным бақыт.

Қара өлең жырлайыншы қасиетімді,

Болмаса қасіретімді қоңырлатып...

 

Өлеңнен бұйырса екен әз несібім,

Көреміз ғой өмірдің өзге сынын.

Жүрегімдей жасырған жырды сүйсем,

Өзіме болмас талақ өз бесігім.

 

Жан емеспін ойы кем, есі бөтен,

Өлеңіме әлемді ғашық етем.

Көзімнен от аралас жас мөлдіреп,

Шын ақынның тағдырын кешіп өтем.

 

 

АҚҚУДЫҢ КӨЗІ

 

Көзі қандай ерекше мөлдір еді,

Көңіліңе қоңыр күй төндіреді.

Жүрегінің басында шырақ жанып,

Шұғыласына шайырлар телміреді.

 

Оны сұлу жаратқан бұла далам,

Елжіретіп қарайды мына маған.

Үздіккен көңіліме кінә қойма,

Мен де сені ол үшін кінәламан.

 

Көзім алды самсаған жұлдыз кілең,

Сүйген едім бұрында бір қызды мен.

Сенің көзің сол көзге барады ұқсап,

Сондықтан жанарыңа күнде үздігем.

 

Ұнайсың ғой, көзіңде тұнады айдын,

Бірақ мен өзіме-өзім ұнамаймын.

Ауырады жүрегім ақиықтай,

Тиген шығар салқыны құралайдың.

 

Кешір бірақ, көзіңдей мөлдір емен,

Көңілім мұнша мұңды болды неден?!

Сен кешерсің жанымды, ал бірақ та

Кешірмейтін сияқты өндір өлең...

ӨМІР

 

Тағдыр жазып тілдессе де тылсыммен,

Менің жырым күрең түсті күрсінген.

Айдынымнан аққу ұшты-ау алысқа,

Қанаттары таңғы бұлттай нұр сіңген.

 

Мен туралы сөз қозғайды бозөкпең,

Барқыттарын олар солай бөз еткен.

Бөрі тектес бұйығар ем, әттең-ай

Бөріқұрсақ бақытым да мезі еткен.

 

Ерте қалдым қыздың нәзік назына,

Қош айтыстым сүтті іңірлі жазыма.

Отқа оранып кетпеген соң көзінде,

Бұрымдыға айта алмаймын базына.

 

Менің жырым тілдессе де тылсыммен,

Өзегіне заты бөлек мұң сіңген.

Өмір жайлы ерте үйретті...

Сол қыздың –

Дидарында діріл қаққан гүлсім мең.

 

* * *

      

  

Ақын болдым бір аруды сүйіп қап,

Мәжнүн болып әлемде жоқ ән салам.

Шалқасынан шаһар жатыр ұйықтап,

Түрлі-түсті көзқарастан шаршаған.

 

Қатты ұйқыда тәтті әуенге билейді,

Түсіне еніп адасқақ сол дүр әлем.

Ақын құсап ол ешкімді сүймейді,

Жазбайды да жаны ауырып бір өлең.

 

Соқыр үміт қалықтайды көшеде,

Аңқау арман бір бұрышта адасып.

Қара суды құйып алып кесеге,

Сыған әйел отырады бал ашып.

 

Ең сұлу қыз күдер үзді гүлінен,

Қауызында ерімеген тұмса қар.

Тағдыр жайлы түс көреді түнімен,

Бейуақта қалғып кеткен бұл шаһар.

 

Беймезгілде оянбайды қайтадан,

Бермейді ғой үмітіме жан салып.

Арманды ойлап автобуста шайқалам,

Өзге үйдің жарығына тамсанып.