Теодор Драйзердің кітабынан 10 қанатты сөз

«Аяулы Керри» романынан үзінділер

Түнгі қаланың тылсым оттары ғашығыңның жанды өртеген жанарындай қуатты. Мұнда бүліну мен бұзылуды тылсым күшпен тездетіп жіберетін бір сиқыр бұғып жатыр.

***

Жаныңда «Байқа!» дейтін жақын адам болмаса, көлгірсіген, үздігіп, өліп-өшкен жалған, сиқыр сыбырға бой алдырып, қолды боласың. Бұл сырғанақтаған сиқырдың жаратылысы күні бүгінге дейін беймәлім, ал жаныңды әлдилеген жеңіл қуанышы әуелі бой билеген қорқынышыңды қуады, жан-жүйең жайбарақат күйге енеді, ақыры ой-санаң біртіндеп бөтен бағыттарға бұрылады.

***

...Тіпті мұндай жылпостар жер бетінен құрып кетсе де, кісіге жұғыса кететін құпияларын айтып бере аламын. Жұтынып киіну – коммивояжерге шарт. Өзінде бармен көзге ұратыны – осы сәнді киімі ғана. Әйелдерге өтімді болу үшін дене бітімі келісті болғаны жөн. Мұндайлар дүние сырын ұқпақ болып ақылдымсып, шешенсіп сөйлеп әуре де болып жатпайды; бірдеңеге өлердей ынтықса да құштарлықпен емес, құмарлықпен істер еді.

Біз – тағдырдың тәлкегіміз.

***

Ішімдікхана дүниеқұмар адамдарды бай өмір сүруге қызықтырады. Бұл арада адамның туа бітті бейім құбылыстары, бақастық, қызғаншақтықтың да қоза түсетін сәттері аз болмайтын. Қарапайым киінген кісінің іші қыз-қыз қайнап, бай келушіге осқырына қарайтыны тағы бар. Бір мәселеге назар аударған жөн: ішімдік ішіп, қызып алған соң дүниенің бәрі тең. Енді ешкім де ештеңені қызғанбайды. Қазіргі кезеңдері салтанатты мейрамханалардың тасы өрге домалап тұрған өтімділігінің сыры да осында болса керек.

***

Әйел баласының сұлу аяқтары, дөңгелене дірілдеген жұмыр тұрқы оны ішпей-жемей мас қылатын. Жігіт сымбатты әйелдердің ең бағалы байлығы – сиқырлы сұлулығына соншалықты ынтық жан еді. Сұлулыққа табын десең, табынуға, бас ұр десең, бас ұруға мақұл.

***

Адам іші – алақұйын.

...Ол әйел атаулыға сенімсіздікпен, сақтана қараушы еді – бұл шіркіндер малынып-салынып, сыланып алып өз ойларын жүзеге асыруға жанталасады.

***

Адам атаулы, нағызы, сөзге соншалықты мән береді, маңыз артады. Олар сөз шешпейтін түйін жоқ деп ойлайды. Ал шындығына келсек, сөзде болар-болмас қана наным туғызатын күші бар. Тіл асып-тасып төгілген сиқыр сезімнің қуатын, құштар көңілдің аңсар сырын айтып жеткізуге тым шорқақ. Жүрек – адам тілсіз қалғанда ғана барып сөйлер еді.

***

Ішінде ит ұлып жатты. Сағат бірден жиырма бес минут кеткен кезде ғана ол ойын залынан шықты. Суық, қақыраған бос қуыс көшелер мұны мазақ қылатындай.

Орыс тілінен аударған: Қ.Мәдібаева