Ордада ханның қасында әр уақытта ақылшы жыраулар болған. Жыраулар - халық поэзиясын жасаған ақылғөй даналар. Олар заманының өздері куә болған елеулі уақиғаларын, тарихи кезеңдерді жырға қосқан...
Жыраулар поэзиясына дейінгі әдебиет халык жасаған ауыз әдебиеті деп аталды. Жыраулар поэзиясы Қазақ хандығы құрылғаннан бастап (XV ғасыр) өріс алды. XV ғасырда Асан Қайғы, Казтуған жыраулар өмір сүрді.
Жырауларды халык, қадір тұтқан. Ел толқыған кезде, бүліншілік шыққанда немесе ел шетіне жау келғен кездерде ақыл, кеңес сұрайтын болған. Мұндай кезде жырау жұртшылықты абыржымауға шақырып, оларға күш-қуат беріп (дем беріп), істің немен тынатыны жайлы болжамдар айтып отырған. Жыраулар поэзиясы ХV-ХVII ғасырлар аралығын қамтиды.
Жырау деген атау жыр сөзінен шыққан. Жыршы деп көптеген эпостық жырларды жатқа білетін, дайын репертуары бар айтқыштарды таныған. Жыраулар өз шығармаларын ақыл-нақыл, өсиет түрінде айтқан. Олардың толғауларының негізгі тақырыптары - туған жерді, елді сүю, Отанды қорғау, елді бірлікке шақыру, адамгершілік қасиетті насихаттау.
-
Асан Сәбитұлы Бұл заманда не ғаріп (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Асан Сәбитұлы Еділ бол да Жайық бол (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Асан Сәбитұлы Есті көрсең, кем деме (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Асан Сәбитұлы Хан ием, мен айтпасам білмейсің (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Асан Сәбитұлы Қырында киік жайлаған (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Доспамбет Азауұлы Дүниенің басы сайран, түбі ойран (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Доспамбет Азауұлы Қалаға қабылан жаулар тигей ме (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Доспамбет Азауұлы Қарағайлы көдік бойында (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Доспамбет Азауұлы Қоғалы көлдер, қом сулар (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Доспамбет Азауұлы Тоғай, тоғай, тоғай су (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Жиембет Бөртоғашұлы Еңсегей бойлы Ер Есім (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Жиембет Бөртоғашұлы Әмірің қатты Есім хан-1 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Қазтуған Сүйінішұлы Алаң да алаң, алаң жұрт (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Қазтуған Сүйінішұлы Белгілі биік, Көксеңгір (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Қазтуған Сүйінішұлы Қазтуғанның қонысымен қоштасуы-1 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Қазтуған Сүйінішұлы Қазтуғанның қонысымен қоштасуы-2 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Қазтуған Сүйінішұлы Қазтуғанның қонысымен қоштасуы-3 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Қазтуған Сүйінішұлы Қазтуғанның қонысымен қоштасуы-4 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Қазтуған Сүйінішұлы Мадақ жыры (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Марғасқа жырау Қатағанның хан Тұрсын (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Сыпыра жырау Бай баласы байға ұқсар (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Сыпыра жырау Әмір Темір көреген (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Сыпыра жырау Құбыладан жел есер (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Сыпыра жырау Маң-маң басқан, маң басқан (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Сыпыра жырау Мен жыраумын, жыраумын (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Сыпыра жырау Мен бабаңмын, бабаңмын (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Сыпыра жырау Уа, хан ием, хан ием (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Атадан алтау тудым деп (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Би Темірге бірінші толғау-1 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Би Темірге бірінші толғау-2 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Би Темірге бірінші толғау-3 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Би Темірге бірінші толғау-4 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Би Темірді хаж сапарынан тоқтатуға айтқаны-1(Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Би Темірді хаж сапарынан тоқтатуға айтқаны-2(Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Би Темірді хаж сапарынан тоқтатуға айтқаны-3 (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Жебелей жебе жүгірген (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Көктеп мінген еріңнің (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Ор-ор қоян, ор қоян (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
-
Шалкиіз Тіленшіұлы Шағырмақ бұлт жай тастар (Оқыған: Асылбек Байтанұлы)
Пікірлер (1)
Юсупов Мади