Бағыбек Құндақбайұлы
Бағыбек Құндақбайұлы (11.10.1926, қазіргі Қызылорда обл. Шиелі ауд. Сұлутөбе а. – 21.01.2010, Алматы) – театртанушы, педагог, өнертану докторы (1996), Ресей Табиғаттану академиясы Еуразия өнертану бөлімшесінің академигі (1996), ҚР еңбек сіңірген қайраткері (1995), профессор (1989), Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері (2005). 1955 ж. А.Н.Островский атындағы Ташкенттің мемлекеттік Театр-көркемсурет институтының театртану факультетін, 1963 ж. Мәскеу қаласындағы Мемлекеттік Театр өнері институтының аспирантурасын бітірді. Б.Құндақбайұлы “Семей қазақ театры: тууы, дамуы, қалыптасуы” (1964) кандидаттық, “Қазақ театрының негізгі даму кезеңдері” (1996) докторлық диссертация қорғаған. 1958 жылдың мамырынан бастап өмірінің соңғы күніне дейін Ұлттық ғылым академиясының М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер интитутында әуелі кіші, сосын аға ғылыми қызметкер, 1981 жылдан бері бөлім меңгерушісі міндетін атқарды. 1988 жылдан Б.Құндақбайұлы Т.Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық өнер академиясының “Театр өнерінің тарихы мен теориясы” кафедрасының оқытушысы, профессоры, 1993-1999 жылдары кафедра меңгерушісі болды. Көптеген актерлер, режиссерлер, театр суретшілері профессор Б.Құндақбайұлынан лекция тыңдаса, 1990 жылдан бері Қазақ Ұлттық өнер академиясында өзі ғылыми жетекші болып театртанушыларға білім берді.
Б.Құндақбайұлы негізінен қазақтың театр өнері тарихын, оның қалыптасуы мен өсу мәселелерін, актерлер мен режиссерлер шығармашылығын, сондай-ақ облыстық театрлардың көркемдік ізденістерін зерттеді. Ұзақ жыл театр сынымен айналысып, көптеген мақалалар жариялаған (ұзын саны 700). Мәскеуде шыққан еңбектірін “Театр”, “Литературная жизнь”, “Российская культура” басылымдары жоғары бағалаған.
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Ресей жаратылыстану академиясының «Евразия зерттеу» бөлімшесінің академигі, Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері, «Құрмет» орденімен, бірнеше медальдармен марапатталған. М.Кәрімнің «Айгүл елінде», Б.Жәкиевтің «Ертең жаңа жыл», «Бәрі де ойыннан шықты», И.Экренің «Сау басыма — сақина», «Майор Тоот және басқалар», Лев Устиновтың «Таза жүрек» пьесаларын қазақ тіліне аударған. Қазақша, орысша мәдениет пен өнер терминологиялық сөздігінің жетекшісі әрі авторларының бірі. ІІІ томдық «Қазақ өнерінің тарихы», монографиясының театр бөлімін жазған.
Б.Құндақбайұлы Қазақстан жазушылар, Театр қайраткерлері одақтарының, Мәдениет министрлігі мен театрлардың репертуарлық, көркемдік кеңестерінің мүшесі ретінде де үлкен жұмыстар атқарды.
Көп оқылғандар
Жадыра Шамұратова. Жеңеше
Өмірзақ Қажымғалиұлы. Сергу
Ақжан Аманжол. Біз неге жаздық тағдырсыз өлең...
«Ауылым» әнінің авторы өмірден озды
Көкбөрі Мүбарак. Ырғақпен сөйлеген ақын
Әбіш Кекілбаевтың «Дәурен кешкен» жыр жинағы жарық көрді
Жақсының көзі. Салтанат Мұстафина. Б.Майлиннің шөбересі
Юй Хуа. Соқыр ішек
Таулықтың жары (авар ертегісі)
Маржан Ершу. Пишта
Эрих Фромм "Еркіндіктен қашу"
Әмірхан Балқыбек. «Тәураттағы» баба түркі іздері
Абай университетіндегі «Латын» ғылыми-практикалық зертханасы
Сауытбек Абдрахманов. Құран және Пушкин
Жексенбай Қайыпұлы. Дүниені бағамдасаң биіктен...
Екеудің Эмиль Чоран жайлы әңгімесі
Қос шынар
«Менің бақытым алған атақтарым мен марапаттарымда емес...»
Гүлжамал Майлина. Аяулы жолдас, адал жар
Бір күні бәріміз оянармыз
Айбек Оралхан. Менің хан апам...
Ләйлі Құндақбайдың «Сәруар сарын» жинағы жарық көрді
Талапбек Тынысбек. Шығыстың қоңыр аюы...
Жасанды интеллект және әдебиет
Жақсының көзі. Дәнел Әлкейқызы Марғұлан
Қуандық Түменбей. Социалистік бәсеке
Ясунари Кавабата. Аригато