Бағыбек Құндақбайұлы
Бағыбек Құндақбайұлы (11.10.1926, қазіргі Қызылорда обл. Шиелі ауд. Сұлутөбе а. – 21.01.2010, Алматы) – театртанушы, педагог, өнертану докторы (1996), Ресей Табиғаттану академиясы Еуразия өнертану бөлімшесінің академигі (1996), ҚР еңбек сіңірген қайраткері (1995), профессор (1989), Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері (2005). 1955 ж. А.Н.Островский атындағы Ташкенттің мемлекеттік Театр-көркемсурет институтының театртану факультетін, 1963 ж. Мәскеу қаласындағы Мемлекеттік Театр өнері институтының аспирантурасын бітірді. Б.Құндақбайұлы “Семей қазақ театры: тууы, дамуы, қалыптасуы” (1964) кандидаттық, “Қазақ театрының негізгі даму кезеңдері” (1996) докторлық диссертация қорғаған. 1958 жылдың мамырынан бастап өмірінің соңғы күніне дейін Ұлттық ғылым академиясының М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер интитутында әуелі кіші, сосын аға ғылыми қызметкер, 1981 жылдан бері бөлім меңгерушісі міндетін атқарды. 1988 жылдан Б.Құндақбайұлы Т.Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық өнер академиясының “Театр өнерінің тарихы мен теориясы” кафедрасының оқытушысы, профессоры, 1993-1999 жылдары кафедра меңгерушісі болды. Көптеген актерлер, режиссерлер, театр суретшілері профессор Б.Құндақбайұлынан лекция тыңдаса, 1990 жылдан бері Қазақ Ұлттық өнер академиясында өзі ғылыми жетекші болып театртанушыларға білім берді.
Б.Құндақбайұлы негізінен қазақтың театр өнері тарихын, оның қалыптасуы мен өсу мәселелерін, актерлер мен режиссерлер шығармашылығын, сондай-ақ облыстық театрлардың көркемдік ізденістерін зерттеді. Ұзақ жыл театр сынымен айналысып, көптеген мақалалар жариялаған (ұзын саны 700). Мәскеуде шыққан еңбектірін “Театр”, “Литературная жизнь”, “Российская культура” басылымдары жоғары бағалаған.
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Ресей жаратылыстану академиясының «Евразия зерттеу» бөлімшесінің академигі, Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері, «Құрмет» орденімен, бірнеше медальдармен марапатталған. М.Кәрімнің «Айгүл елінде», Б.Жәкиевтің «Ертең жаңа жыл», «Бәрі де ойыннан шықты», И.Экренің «Сау басыма — сақина», «Майор Тоот және басқалар», Лев Устиновтың «Таза жүрек» пьесаларын қазақ тіліне аударған. Қазақша, орысша мәдениет пен өнер терминологиялық сөздігінің жетекшісі әрі авторларының бірі. ІІІ томдық «Қазақ өнерінің тарихы», монографиясының театр бөлімін жазған.
Б.Құндақбайұлы Қазақстан жазушылар, Театр қайраткерлері одақтарының, Мәдениет министрлігі мен театрлардың репертуарлық, көркемдік кеңестерінің мүшесі ретінде де үлкен жұмыстар атқарды.
Көп оқылғандар
НАРҚЫЗЫЛ (Он орам) I бөлім
«Бәріне қу соғыс кінәлі...»
Қауышу мен қоштасу жайлы...
НАРҚЫЗЫЛ (Он орам) II бөлім
Асаф Халет Челеби. Өнердегі «жаңа мен ескі» мәселесі
Ганс Христиан Андерсен. Зұлым патша хикаясы
Нұрғиса Тілендиев музыкасы өнердің нирванасы тәрізді...
Мұқағалиды сағыну
Әдеби кеш. «Бір ел - бір кітап» 2025 респубикалық акциясы
Күй қағаны...
Черчилль және соғыс
«Тілеулері дұрыс екен, айт күні қайтты!..»
Кобо Абэ. Басқыншылар
Күнікейдің жазығы не?
Сағымбай Жұмағұл. Міржақып нақылдары
Мо Янь. Үрей мен үміт
Ділдәр Мамырбаева. Мұғалім – робот – Шұғыла
Айым Алтайқызы. Бір миллион теңге (әңгіме)
Әлібек Байбол. Тоқаш туралы толғам
НАРҚЫЗЫЛ (Он орам) I бөлім
Асқар Алтай. Тағдыр тақтасы (Эссе)
Рысбек Зұрғанбайұлы: ...Өлім алдындағы өтініш
«Бәріне қу соғыс кінәлі...»
Шоқан Шортанбай. Қуандық Шаңғытбаев поэзиясындағы азаматтық әуен
Талантты жаннан адамшылық іздейтінмін...