Бағыбек Құндақбайұлы
Бағыбек Құндақбайұлы (11.10.1926, қазіргі Қызылорда обл. Шиелі ауд. Сұлутөбе а. – 21.01.2010, Алматы) – театртанушы, педагог, өнертану докторы (1996), Ресей Табиғаттану академиясы Еуразия өнертану бөлімшесінің академигі (1996), ҚР еңбек сіңірген қайраткері (1995), профессор (1989), Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері (2005). 1955 ж. А.Н.Островский атындағы Ташкенттің мемлекеттік Театр-көркемсурет институтының театртану факультетін, 1963 ж. Мәскеу қаласындағы Мемлекеттік Театр өнері институтының аспирантурасын бітірді. Б.Құндақбайұлы “Семей қазақ театры: тууы, дамуы, қалыптасуы” (1964) кандидаттық, “Қазақ театрының негізгі даму кезеңдері” (1996) докторлық диссертация қорғаған. 1958 жылдың мамырынан бастап өмірінің соңғы күніне дейін Ұлттық ғылым академиясының М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер интитутында әуелі кіші, сосын аға ғылыми қызметкер, 1981 жылдан бері бөлім меңгерушісі міндетін атқарды. 1988 жылдан Б.Құндақбайұлы Т.Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық өнер академиясының “Театр өнерінің тарихы мен теориясы” кафедрасының оқытушысы, профессоры, 1993-1999 жылдары кафедра меңгерушісі болды. Көптеген актерлер, режиссерлер, театр суретшілері профессор Б.Құндақбайұлынан лекция тыңдаса, 1990 жылдан бері Қазақ Ұлттық өнер академиясында өзі ғылыми жетекші болып театртанушыларға білім берді.
Б.Құндақбайұлы негізінен қазақтың театр өнері тарихын, оның қалыптасуы мен өсу мәселелерін, актерлер мен режиссерлер шығармашылығын, сондай-ақ облыстық театрлардың көркемдік ізденістерін зерттеді. Ұзақ жыл театр сынымен айналысып, көптеген мақалалар жариялаған (ұзын саны 700). Мәскеуде шыққан еңбектірін “Театр”, “Литературная жизнь”, “Российская культура” басылымдары жоғары бағалаған.
Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Ресей жаратылыстану академиясының «Евразия зерттеу» бөлімшесінің академигі, Шоқан Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері, «Құрмет» орденімен, бірнеше медальдармен марапатталған. М.Кәрімнің «Айгүл елінде», Б.Жәкиевтің «Ертең жаңа жыл», «Бәрі де ойыннан шықты», И.Экренің «Сау басыма — сақина», «Майор Тоот және басқалар», Лев Устиновтың «Таза жүрек» пьесаларын қазақ тіліне аударған. Қазақша, орысша мәдениет пен өнер терминологиялық сөздігінің жетекшісі әрі авторларының бірі. ІІІ томдық «Қазақ өнерінің тарихы», монографиясының театр бөлімін жазған.
Б.Құндақбайұлы Қазақстан жазушылар, Театр қайраткерлері одақтарының, Мәдениет министрлігі мен театрлардың репертуарлық, көркемдік кеңестерінің мүшесі ретінде де үлкен жұмыстар атқарды.
Көп оқылғандар
Асқар Алтай. Тасқын тып-типыл қылған «...Табыты»
Бақытбек Қадыр. Шаштараз
Кеңес Ілиясұлы шығармашылығы туралы
Қытай қазақтарының тұңғыш романы
Қазақ-қырғыз арасындағы көңіл айту дәстүрі
Ақын жүрегіндегі иман
"Алыс Алтай" Ғалымбек Елубайдың бір әңгімесі жайлы
Қуаныш Жиенбай. Нөсер
Жерге табын, Адам, енді
Cұраған Рахметұлы. Журнализм – қалам ұшындағы әлем
"Кітапқұмарлар" тобына қош келдіңіз!
Өтер ме Құрманбексіз келер күндер...
Дулат Аюбаев. Өлең сүйер Шыңғыстаудың ұлы екем
Серік Құлжахан.Қызыл сақал
Мақсат Тәж-Мұрат. Әр адамның арылу күні болуы тиіс
Думан Рамазан. Алланың әмірі
Жәудір Нартай. Люданың хаты
Сауытбек Абдрахманов. «Жадовскаядан»...
Сүйікті етші, сүйіктім
«Адамтану» арқылы әдебиетті оқытқан
Асқар Алтай. Тасқын тып-типыл қылған «...Табыты»
Қош бол, газет дәуірі
Ағыраптағы аты жоқ адам
Кітаппен көмкерілген күн
Бақытбек Қадыр. Шаштараз