Тоныкөк
(646-741)
Оғыз тайпасынан шыққан. Заманында Түркі қағанатының үш бірдей қағанына уәзір болған. 683 жылы Құтылықпен бірігіп, табғаштарға қарсы көтеріліске шығады. Көтерілісшілер жеңістен жеңіске жетіп, ұзамай әйгілі Екінші Шығыс Түркі қағанатының шаңырағын көтереді. Құтылығты «Ел төресі» деген атпен қаған етіп сайлайды.
Құтылығ қаған өлгеннен кейін қаған болған інісі Қапағанға да сенімді серік, білікті ақылшы болып, адал қызмет етеді. Қапаған қарамағындағыларға аяусыз қатыгездікпен қарайды, сондықтан тайпа көсемдері қағанына өкпелеп, жырыла көшпекке қам жасайды. Қағанат құлауға айналады. Күлтегін батыр Қапаған қағанның бүкіл ұрпағын қырып тастап, ағасы Могилиәнді (Білге қаған) қаған тағына отырғызды. Таққа отырған Могилиән Тоныкөктің көрегендік ақылымен тұс-тұстан анталаған жауының бәрін жеңіп, құлауға айналған қағанатты қалпына келтіреді.
Білге Тоныкөк өзінің бағасын, тарихтағы орнын өзі қашатып, жаздырып кетті. Тарихшылардың айтуына қарағанда, ол 741 жылдың шамасында 95 жасқа жетіп қайтыс болған тәрізді.
Көп оқылғандар
Айнұр Төлеу.Тамшылар жұтады уақыттың уытын...
Ғабит Мүсірепов. Қарлы жаңбыр астында
Тұрсын Жұртбай. Өзіңді айтып, халқыңды бейнеледің...
Ардақ Үсейінова. Қарғыс
Өлім... өлім! Қайдасың...
Қайта жорыған түс
Амангелді Кеңшілікұлы. Жазушы жанарындағы өмір
Кенжехан Матыжанов. Дәстүрді уақыт іріктейді
Көкшетауым, кербезім көгілдірім
Халед Хоссейни. Жарқыраған мың күн
«Ақ жолақ» фильмінің философиясы. 1-бөлім.
Әркімнің өз Шерханы бар
Өнердің жазығы жоқ
«Qazaqstan tarihy» порталына 10 жыл
Айнұр Төлеу.Тамшылар жұтады уақыттың уытын...
Ғабит Мүсірепов. Қарлы жаңбыр астында
Оралхан Бөкей. Сарыарқаның жаңбыры
Тұрсын Жұртбай. Өзіңді айтып, халқыңды бейнеледің...
Досхан Жылқыбайдың «Квант» әңгімесі
Кеңсайдан кейісті хат
Елеусіз Мұқамәдиұлы - романист жазушы
Айбектің тылсым әлемі
Әлмира Қали. Думан Рамазан әңгімелерінің поэтикасы
Айнаш Қасым. Махаббат әуені (әңгіме)
«Өрікті көл» мен «Кесік бас – тірі тұлып» шығармалары немесе «Моңғолияға Әмірсана қайта келген кез»
Дидар Амантай. Тәңірі жазған
Елеусіздің еңбегін елеген емеуріндер