Бүгінгі туған күн иесі
Әдебиеттi ешкiм мақтаныш үшiн жазбайды, ол мiнезден туады, ұлтының қажетiн өтейдi сөйтiп...
Ахмет Байтұрсынұлы
Заһираддин Мұхаммед Бабыр
Заһир ад-Дин Мұхаммед Бабыр(1483-1530), қолбасшы, жазушы. Ұлы Моғолдар империясын құрушы. Империяның астанасы Аградағы сарай маңына әдебиет, өнер қайраткерлерін топтастырып, езі поэзиямен шұғылданған, түркі және парсы тілдерінде өлеңдер жазған. «Бабырнама» атты тарихи шығармасында өз жорықтарының тарихын баяндаған. Онда әртүрлі мемлекет, қоғам, әдебиет, мәдениет қайраткерлері туралы көп мәліметтер келтірілген. Қазақ еліне де қатысты деректер бар. Бұл еңбек қазақ тілінде 1995 ж. жарық керді. Әуезов Бабырдың тарихын жақсы білген. Ол езінің «Индия очерктері» деген шығармасында Бабыр жөнінде біршама мағлұматтар келтірген. 330 жыл бойында Индияның кей жерлерін билеп тұрған бір патшалар нәсілін дүние тарихында «Ұлы моғолдар нәсілі» деп атайды. Бүл патшалардың ең біріншісі, Индияны ең алғаш басып алушы Әмір Темірдің немересі Захириддан Бабұр болатын. Ол Орта Азияда Ферғананы билеп түрған жерінен Ақсақ Темір нәсілдерінің қым-куыт тартыстары кезінде өз тәж-тағынан айрылып, Индияға қарай қашып шыққан. Сонда өзіне ерген әскерімен барып, қорғану мұршасы, әзірлігі болмаған Иңдиянын терістік жағын, мол елкесін басып алған. «Заманында Европа тарихшылары Бабырды мұнғыл текті деп теріс түсінгендіктен, мүңғылды «моңғол» деп жаңсақ атап, жалпы тарихта жаңағы топ патшапардан басталған Индия әкімдерінің нәсілін «Ұлы моғолдар нәсілі» деп атандырғанын аңғартып етеді. Бабырдан тарағандар - Хамаюн, Акбар, Жиһангер, Шаһжихан, Аураңзеп, Баһадүршах – 1858 жылға дейін билік жүргізген.
Көп оқылғандар
Бекбосынова Арайлым. Әңгімелер
30.04.2025
835
«Достық, бірлік, ынтымақ!» – ұранымыз!
01.05.2025
827
Галлиполи. Абдолла (I бөлім)
30.04.2025
572
Галлиполи. Абдолла (II бөлім)
30.04.2025
556
Майдангерлер әзілінен
05.05.2025
497
«Қазына» кітабы және қоғамдық сана
30.04.2025
462
Асқар Алтай. Жан әлемің жайдақтанбасын
09.04.2025
2346
Басуға тыйым салынған кітап
24.04.2025
2222
Ғабиден Мұстафин майдан жылдарында
11.04.2025
2027
Прозаға арналған алғашқы фестиваль
11.04.2025
1988
Тоқсанға келген абыз
09.04.2025
1957
23 сәуір – Ұлттық кітап күні
23.04.2025
1948
Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының иегерлері анықталды
29.04.2025
1897
Қазамен хайп қазаққа керек пе?
24.04.2025
1795
Қуат БОРАШ. Әпербақан
14.04.2025
1669
Есбол Нұрахмет: Бұл роман қазақтың отарлану тарихы
07.04.2025
1570
Ар безбені (әңгіме)
24.04.2025
1518
Үш тағаны берік ақын
25.04.2025
1406
Туған жерінен күштеп көшірілгендер трагедиясы жайлы кітап
25.04.2025
1155