Жанар Әбсадық: Біз екеуміз көлеңкеге ұқсаймыз

Біз кейіпкер… 

…Өзімді-өзіме қалдырып,

Түндердің кірпігін талдырып,

Таң ғылып өзімді-өзіме

Қалғы, құп.

Тағы да

Таңымды таңға ұрып,

Есімді есінен тандырып,

Шексіздік шегіне шыңғыра

Жүгірдім

жүрегім дауысы қарлығып.

Білмеймін,

Мәнсіз бе, мәнді ме,

Қинайтын жанымды мәңгі не?

Біз деген бейшара кейіпкер,

Өмірі доғалдау әңгіме.

Өтірік айта алман өмірлес,

Өзімдей пендеге паң күле.

P.S.

Аспанға лайықты емеспін,

Төменнің үкімін кесе алман.

Өзімен күрескен елеспін,

Қиылсам қайталап өсе алман.

Көлеңкеміз екеуміз

Біз екеуміз көлеңкеге ұқсаймыз,

Қара түсте болмайтын,

Күндіз жиі, түнде сирек орнайтын,

Азаймайтын, толықпайтын,

Бір айрылсақ жолықпайтын.

Жақын келсек жазатайым

Өртенуден қорықпайтын.

Ерімейтін жалынға,

суықтарға тоңбайтын.

Бірікпейтін, бөлінбейтін,

Бұлт бүргенде көрінбейтін,

Көлбең қағып би билеуден,

Елестеуден ерінбейтін.

Көлеңкеміз екеуміз –

Жарық барда тойлайтын,

Жүйесі жоқ ережемен ойнайтын.

Қорқынышты… сосын мәңгі

Бір нүктеде бірге қалып қоймайтын.

Сөйте тұра,

Екеуара ынтықпыз,

екеуара бөлекпіз,

Екеуара қарсымыз,

екеуара керекпіз.

Құштар-қарсы қалпымызбен соңында

Жоғалармыз дерексіз…

Түн. Қабырға. Қараңдап

мың көлеңке құбылар,

Елесінде үрейлі арғы жақтың үні бар.

Қорқынышқа меңіреу,

тілсіз отқа жұтылып,

дір ете алмай жатамын,

дәрменім жоқ жылынар.

Әр түн сайын осылай –

мұңды мылқау қойылым,

Біздерге ұқсас көлеңкелер ойыны…

Серт

Бұлғыны едім басқа орманның,

Қапелімде

Меңірейген тас қорғанның

Тұтқынымын шарасыз.

Тас қорғанды талқандауға,

Арманымды арқандауға

Айла іздеп барасыз.

Жібек түйдім тісіммен,

Темір етік теңгедей,

темір таяқ тебендей

Болған шақта келер деп.

Жарым көңіл – шер, кедей,

Тәңір өзі емдегей,

Жалғыз шырақ тас қорғанда

Сен келгенше сөнбегей.

Сағат сайын,

Балауызым тез еріп,

От-ерінім кезеріп,

Шырағданым жасыл жарық төгер көп.

Жағалаудан құйылған,

Жылы ағыстан жиылған

Жасты өңімді майда-мақпал өбер леп.

Тереземнің шеңберімен қиылған,

Дидарына жердің беті сиынған,

Жалғыз көзден ай-патшалы төнер көк.

Тотықұстың тіліменен,

Бәйіт төгіп түніменен

Тосам сені, құштарым.

Жұмбағымды таба алсаң,

Шөлден аман оралсаң,

Етегіңнен ұстадым.

Басқа өлең

Мұңы қорып түндердің,

күндердің кірі қонып

жүргенімде жолықтың

көп жанның бірі болып.

Ішім жидіп,

бара жатса да түрім оңып,

көрінуге тырыстым тірі болып.

Жүрексініп көруге сендегімді,

Шер-демімді жұта сап кермегімді

Жымиямын, ал сенің көзің тұрар

тілге ермес жүрегіңнің сөзін айтып,

сезбестен өлгенімді.

Әпенді заңдылық бар сезбесің де,

Сенбей тұрып сондағы келмесіңде –

таусылғанмын тамшылап терезеден,

емхананың күңгірттеу бөлмесінде.

Жарасына өзектің көздей құлап,

Көктем шыққан түнімен төзбей жылап.

Тәнімді емдеп біреулер жан ұшырды,

Ауырғанын жанымның сезбей бірақ.

P.S. Жегілем деп жегі ойға азып көп күн –

Жазығы жоқ жазды да жазықты еттім.

Көрік қосып көнерген түр-түсіне,

Емхананың қызылтас кірпішіне,

Өзіңді ойлап тұрсам да өштікпенен,

Өмір жайлы басқа өлең жазып кеттім!..

Ұмыту

…Қара түнге,

қап-қара қабырғаға

Қауіпсіздеу бейнеңді қағып қойып,

Қызық-қызық сыр айтамын,

тыңдашы:

«Лапылдаған жан отымды,

Ақ параққа сіңдіріп

Хат жаздым да саған арнап,

Отқа бердім – ол отты өртеп жіберді.

(Қызғылт-күлгін күлі қалды соңында).

Тамшылаған тағатымды,

Сабырымды сусыған

өрдім-дағы талдап-талдап,

Желге бердім – желді ұшырып үдерді,

(Жалғыз талы жылап қалды қолымда).

Түнді жарып жұлдыз ақты,

жолақ ізін қалдырып.

Жел қуалап жаным кетті,

көзім қалды қарлығып.

Соны ұмыттым – сені ұмыттым

сәлден кейін мәңгілік.

Содан кейін,

құлағымды тас бітеп,

шыңғырғанын теректің,

өксігенін жылғаның,

күрсінгенін үкінің

Естімедім.

Есімде тек

өзегімді жас бітеп,

ұзақ-ұзақ күлімсіреп тұрғаным».

Қою қара керегеге,

қанық бояу паң түнге,

суық керім суретіңді іліп қойып,

солай қатал сыр айтамын,

сені еріксіз мұңайтамын…

…бұлай жансыз тұрмашы?!.

***

Құла дүзде құм кешіп,

Жапан шөлді пана еткен,

Жаутаңдаған жайранның

Жалқылығын жар еткен,

Жай таба алмас жанымның

Жанарынан тала өпкен,

Мақпал түннің шырайын

Қарашықтай қара еткен,

Тәңір, сенен айналдым!

***

Түннің тілін түсінем деп,

Түпсіз дертке тап болдым.

Бақ-бақ мұңым жүр адасып,

Арасында бақ-сордың.

Ақбөкеннің баласындай,

Үркіп қашты үмітім.

Жайсыз өзен жағасындай

Мазасызбын күні-түн.

***

Түнде сені жоғалттым – Түс секілді,

Көзімді ашып қараймын – Күз секілді.

Күз секілді, айналам адасушы

өзін-өзі алдаған біз секілді.

Жоқсың сен,

Бірақ жоқтың түбіндесің.

Сөз емессің,

алайда тілімдесің.

Оңтүстіктен жел соқса жылы-жылы,

Жаның емес, жапырақ дірілдесін.

***

Өзімді де өзгені де ұнатпай

өзгелерге жауабы жоқ сұрақтай

жұбата алмай, жылыта алмай ешкімді

желді күні жана алмаған шырақтай

Жауа алмаған Алматының бұлтындай,

Ашылмаған жүрегімнің құлпындай.

Алатауға қарай-қарай қамығып,

Жанарымда жалғыз тамшы іркілді-ай.

Өлең сыйған жүрекке өмір сыймай…

Өлең сыйған жүрекке өмір сыймай,

Жамандауға жолдасты көңіл қимай…

Күдік пенен күмәнға құндақталып,

Қалай өскем, білмеймін, сенім жимай…

Күн күлкісін қимапты, жабырқатты ай,

Бабын таппай тірліктің, балын татпай

Шыдамсыздық шырынын сарқып ішіп,

Қалай ғана жетілгем сабыр таппай…

Жапырақтай қуарып күн санаулы,

Жүрек дірдек қағады сырғанаулы.

Бұ жүректі шуақпен шынықтырмай,

Қалай ғана үйрендім мұң жамауды.

Күзгі баққа уайымсыз кезім қалған,

Адасуға арнайы өзім барғам.

Ақылдының ішінде ақымақпын,

Санаменен санаспай сезімді алған.

Ауырды алып, уайымсыз күлкіні алмай,

Түнді алып, тынымды ұйқыны алмай…

Бұйығы өмір сүруді үйреткен кім,

Құлашы кең қанатты сілкіне алмай.

Құлпын алып ғұмырдың кілтін алмай,

Жел қанатын жанымның қырқып алмай,

Жақсылыққа үйретер қайсың барсың,

Кеудедегі жарықты құртып алмай?..

Сені жоқ дегенге…

Кеше де жоқсың, бүгін де…

Ал ертең?

Мендегі жүрек бұл – жауқазын

гүлдеген бір өртең.

Еш бақсы емін таппаған

бұл ғажап дертіме,

Өзіме-өзім жазған

ішірткі жырыммен күнелтем…

Жақыным, жатым да көрмеді,

сезбеді сені ешкім,

Жұбатып жанымда, жұптасып

жүрген де емессің…

Сен сірә, мендегі

айна-жүректен өзіңді-өзің қызықтап,

Қағаздың бетіне көшкен

бір қызық елессің…

Шыныма емес, мұңыма

Күйреуік, бәлкім қаһарман сыңарсың,

Өңіме емес, мазасыз

түсіме құмарсың.

Сен сірә, осынау жер бетінде емес,

Тек менің кеудемде ғана

өмір сүретін шығарсың?!.

Періште жырларым

бейнеңді өбектеп қорғаса, қолдаса,

Мінсіз бір мүсіндей

затыңды мәрмәрдан сомдаса…

Селк етіп

жаздың бір жауынды кешінде,

Сені Жоқ деген

қаталдау шешімге

сенер ем –

есімің Сағыныш болмаса!