Светқали Нұржан: Тел шертіс

     Уақыттың үкімі

             

Төре болып таға алмадың төрде шен,

Босағада құл бола ғой, ендеше!..

 

06.03.89 ж.

 

 

                    Жалбару

 

Әзәзілдің сілекейінен жаралған –

Құтқар бізді, Құдай, кілең харамнан!..

 

                                                     20.10.92 ж.

 

                    Таңғы тілеу

 

…Тезек терген құзғын-тұмсық түтпесін,

Менің мөлдір әуенімнің нүктесін…

 

                                                 08.02.93 ж.

 

 

          Жазғытұрым

 

Көз сүртіп ұлпа самал құлын-кекіл,

Көктемнің бал-уызы тілімде тұр…

 

                                               30.04.93 ж.

 

 

                Жаздың түні

 

Шақта бір кешкі самал іргені ашқан,

Кететін қас қаққанша гүлдеп аспан…

 

  30.04.93 ж.

 

 

    Торығу

 

Тұрқы – адамға, құлқы айуанға ұқсаған

Құбыжыққа жетер емес түк шамам… 

 

                                                     10.10.93 ж.

 

 

                    Теңгерілу

    

Бүгіннің мазмұны – адамның азғыны,

Құзғынға теңесті – аққу мен қаз құны...

 

                                                     10.10.93 ж.

 

 

        Біздік мұрат

        

Көкіректерге күрсінген –

Ене біл әсем дүрсілмен...

 

                            25.12.94 ж.

 

 

               Күнәлі түннің өкініші

 

Қысқа ләззат – ұзақ азап!.. Ойладың ба осыны?

Ар-ұяттың қалды адыра бесігі мен есігі!..

 

                                                              9.03.95 ж.

 

 

               Жетім бұлт жыры

 

Жадау бұлттың жұлдыз шертіп шекесін,

Жел де ысқырып танытады кекесін...

 

                                                    12.04.95 ж.

 

 

        Бесік басындағы дұға

 

Бесік жырын айт бөпеңнің қасында,

Жоқтай көрме бейітінің басында...

 

                                               14.05.95 ж.

 

 

         Айбұқа

 

Қарбашаның тегі жат, заты бөтен –

Итке тулақ қылатын қатын екен!..

 

 

                                   Мөр

 

Қаларсың мөлдей дақ болып – жоқтыққа кетсе бар әлем,

Арубет әппақ қағаздың жүзіне жұққан қара мең...

 

                                                                          17.10.97 ж.

 

 

                           Қапада

 

Көтере алмай тұр кірпігін бауларым мүлгіп,

Қара бұлт жайлап барады тауларымды үңгіп...

 

                                                                 21.04.99 ж.

 

 

                   Тығырық

 

Көз шоламды мұнар торлап шұбартқан,

Тағы қуып келе жатыр түн арттан...

 

                                                       27.12.99 ж.

 

 

          Самал сәлемі

 

Бейуаз самал кештіғұрымғы,

Салады есіме ескі жырымды…

 

                                      Маусым, 2000 ж.

 

 

                      Күзгі түннің жемісі

 

Жапырақ-бұлтқа жасырынған қарбыз-Айға ділгір ек,

Бір тілімі тиді маған – жасын-кездік тілгілеп…

 

                                                                  29.11.2000 ж.

 

 

       Түсімде туған жырдан

 

Қабағымды торлағанда іңір кеп,

Жан өксігін жыр жаншиды күбірлеп...

 

24.02.2001 ж.

 

 

      Түсімде туған жырдан

 

Қанатын ескек қылып самолеттің,

Айдыннан елесіңді қарап өттім...

 

                                      24.02.2001 ж.

 

 

                       Қос кейіп

 

Бетпақ ед кеше ол нәжіске арты кептелген,

Бүгін бейкүнә қарап тұр портреттерден…

 

                                                        21.04.2001 ж.

 

        

           Айырым

 

Менің мұңым – мәңгілік,

Сенің мұңың – жаңғырық!..

 

                            Желтоқсан, 2001 ж.

 

 

     Көкшетау ұшарында

 

Қамқор болар қасында қарағайы көп болса,

Қайыңдар да бұралып биік өсер көкті аңсап...

 

                                                      28.06.2004 ж.

Зеренді.

 

 

       Ақын мен Ант

Ақын міскін – тайған күні Антынан,

Айрылады «Адам» деген даңқынан!..

 

                                                      31.12.10 ж.

 

 

                       Бұл да бір кер

 

Көрт билеп жүр сүркілдеп – нәсілсіз түйе келесін,

Сарт билеп тұр іркілдеп – асылсыз елдің кеңесін.

 

                                                                 

               Әуейінің әні

 

Сіздік күлкі Ай нұрымен некелі,

Жүрек-көлде кетеді еріп шекері...

 

13.02.11 ж.

 

      Тілек

 

Көңіліңе мұң қонсын, – қауырсындай болсын салмағы,

Көзіңнен ел сыр көрсін, – самырсындай болсын таңдағы!..

                                              

                                                                  01.03.11 ж.

 

 

     Айға тартылыс

 

Нұр тараса кірпігіңнің ұшынан,

Жұлынымның жұлдыздарын ұшырам...

 

 

Байлам 

 

Қара көкірегінен өзге қайғысы бар ма тобырдың,

Шала текірегінен бөгде бәйгісі қайда шобырдың?!.

 

 18.06.12 ж.

 

                  Қосжыныстылар

 

Қарбаша жүр көп үшін к...тіжұмыстанып,

Нәнқаса жүр боқ үшін екіжыныстанып...

                                                                   

 

Әулиенің айтқаны

 

«Өшірем деп үпіріп Хақтың жаққан шырағын,

Сақалыңды үйітіп ала көрме, шырағым...»

                                                                 

 

     Көрініс

 

...Нұр себелеп Ай-шам сонда жанатын,

Құм-көбелек қаққылайтын қанатын...

 

 

      Өмір мен көңіл

 

Құланша жүйткіп,

құйынша ұйтқып өтті өмір,

Өмірім – жерде,

көңілім сол бір көкте жүр...

        

                                                                  04.04.12 ж.

 

                                     

 Біздік хәл   

 

Темір жүректі тас-фәни –

Сүймейді жанды аспани...

 

                                              

 Айға асығу

 

Енді ұқтым шыққанымды сыртқа асығып –

Аяулым барады екен бұлтқа шүміп…

 

 

        Жан-дебіл

 

Самалменен сәл тербелсе қарағай –

Жан ұшырып жапырағын санады Ай…

 

 

                         Баю

 

Қол созымда менің бүкіл байлығым –

Дәл он беске толыпты ғой Ай бүгін…   

 

                                                                    

       Жалғыздық

 

Сәлемімді жеткізе гөр, Жесір Шың,

Бауырыңдағы Жетім Балбал кешірсін…

 

 

               Кешемен кезігу      

 

Толған жазу – тас күмбездің қасбеті –

Телміреді мешін-ғалым мәстекі…

 

 

      Бағзы-бүгін

 

Буыршынды тайдырған су жағасы...

Буыршылдың түсіп қапты тағасы...

 

    02.07.13 ж.

 

 Кіші қиямет. Нәәқур* үні

 

Қарақұрдым…

Нәәқуур үні…

сесті үрей...

Мылқау әлем,

неғып жатсың естімей?..

 

                   

                 Талғыз шыңында

 

Тыңдамаққа келіп ем Талғыздан сыр,

Шың басынан ұлыды Ай – жалғыз қаншыр...

                   

 

                Не болды бұл?..    

 

Қой-бұлттарды, Ай-серке, сүзгілеме! –

Мүйіз біткен сүзеді-әй, бізді неге?..

 

 

                   Бәтуа    

 

Есінеген бұл жұртқа – есі керең,

Түк айтпай-ақ қояйық...

Кешір, өлең...

                                                                    

 

             Абайша

 

«Көзінен басқа ойы жоқ» –

Өзінен басқа сойы жоқ.   

 

                 

--------------

Нәәқур* – Заманақырда жерден гуілдеп шығатын үн.

                    Сарсаң    

 

Кетер едім!..

Кемпір ұлып, қарт жылап,

Жібермейді жел де етектен тартқылап...

                                                                    

 

              Рамазандағы ахуал   

 

Ұшақ тола мас қазақтар – еркегі де әйелі...

Әзірейіл жұта алмай тұр: Рамазан айы еді...

                                                                      

 

                                      Сәйкестік   

 

Қарқылдап күлген дұшпанның шыққанда даусы сыртымнан,

Жалт бұрылып ем қаһармен – құзғын ғой боққа ұмтылған!..

Ө-ө-й!..

                                                                                    

 

                Жарықты аңсау   

 

Жүдеу Жұлдыз...

Көтерем Күн...

Арық Ай...

Қойдым-ау бір жарығыңа жарымай...

 

 

                    Діл-қара  

 

Жан-досымның түндей қара жүрегі –

Жұлдыздарым жүзін жиі тіледі...

 

 

                          Құбақан  

 

Бөрі болдың бір уақ, түлкі болдың бір уақ,

Айналыпсың маймылға енді артыңды түріп ап...

 

 

                                 Жалғыз дос   

 

«Досым жоқ» дейтін ақынды аяушы ем мен де жасымда,

Қауырсын қаламнан басқа қалмапты-ау бір жан қасымда...

 

          

          Бұралқымен бірігу

 

Діл – итаяқ...

Бұралқы ұры қаншық

Ас жалайды жүректен ұлығансып...

 

 

                    Таңдағы жүз  

 

Мың құбылып танытпаушы ең, Құбақан,

Бетпердеңді сыпырыпты, ә, Мына ТАҢ?!.

                                                                    

 

       Ұлу жылғы ғамал 

 

Жылан жетер,

Жылқы қарар алайып,

Ұлу жылы ұлып-ұлып қалайық...

 

                                       

                    Тойда

 

Ел де бөтен...

Бұл елге мен де бөтен,

Мына Тойға бекер-ақ келген екем...

 

                                                      05.09.14 ж.

 

 

                          Таң

 

Тамған жасын сүртіп жиі жел-жібек,

Таң Шолпаны қарайды-ай кеп елбіреп...

Маған?..

 

                                                      05.09.14 ж.

 

 

             Айдың көз жасы

 

Жанымды жұлдыз ақса мұң бүреді, –

Айдың көз жасы шығар?

Кім біледі...

 

                                                     05.09.14 ж.

 

 

         Жарымкөңілдің жыры

 

Ай да жарты, көңіл де, жұлдыз жетім,

Бұлт-орамал бүркейді Түн-қыз бетін...

 

                                                        05.09.14 ж.

 

 

            Түнектегі қыз даусы

 

Тас түнектен естимін бір қыз даусын... –

Жанарыңнан жүрекке жұлдыз жаусын!..

 

                                                          05.09.14 ж.

 

 

               Фәни заңы

 

Өсесің...

Бөсесің...

Өшесің... –

Көрген Жер сендейдің нешесін...

 

                                               05.09.14 ж.

 

 

             Биіктік өлшемі

 

Алыс шыңды жақын төбе жасырар,

Етектегі ел: «Зор ғой – бұл!» деп бас ұрар...

 

                                                            05.09.14 ж.

 

 

                     Серт

 

Ендігі Басты Мақсат – ышық табу,

Кесеге тамған нұрды ішіп-қану!..

 

                                                 08.01.15 ж.

 

                                     

                      Шерт

 

Біздік іс – көкіректен көз ашылу,

Нәжіске жүзіп жүріп, таза шығу!..

 

                                                08.01.15 ж.

 

 

                            Мендік хәл

 

Дүниенің күллі нәжісін төбемнен төмен құйса да,

Жұқпайды кірәп нәп-нәзік әппақ нұр жанған шишама!

 

                                                                       08.04.15 ж.

 

 

        Тақты Иесіне қайтару

 

Кім сүйсе егер Иесін – құлай сүйсін,

Кеңіте гөр кеудеңді, Құдай сыйсын!..

 

                                              09.04.15 ж.

 

 

                   Қайтарым

 

Көп тырнапты, ә, жүзімнен әзіл-бетпақ,

Езуімде кетіпті әжім қаптап...

 

 

         Диагноз

 

Келтір дерттің дауасын –

Өлтір нәпсі һауасын!

 

                                    11.04.15 ж.