Федор Достоевский
Федор Михайлович Достоевский (30 қазан (11 қараша) 1821 жылы, Мәскеу, Ресей империясы — 28 қаңтар (9 ақпан) 1881 жылы, Санкт-Петербург, Ресей империясы) — ең атақты орыс жазушыларының және ойшылдарының бірі.
Достоевский Федор Михайлович – орыс жазушысы, Санкт-Петербург Ғылым академиясының корреспондент мүшесі (1877). Ол 1821 жылы он бірінші қарашада Мәскеу қаласында туған. 1843 жылы Санкт-Петербург әскери-инженерлік училищесін бітіреді. 1847 жылдан Михаил Петрашевскийдің қоғамына қатысқаны үшін 1849 жылы қамауға алынып, өлім жазасына кесіледі. Бұл жаза каторгамен ауыстырылып, 1850-54 жылдары Омбыда айдауда, кейін қатардағы солдат болды. 1854 жылы Омбыда Шоқан Уәлихановпен танысады, бұл таныстық Семейдегі кездесулерден соң үлкен достыққа айналды. 1859 жылы Достоевский Тверь, кейіннен Санкт-Петербург қаласында тұруға рұқсат алады. Өз ағасы Михаил Достоевскиймен бірге 1864 жылға дейін «Время» (1861-63) және «Эпоха» (1864- 65) журналдарын шығарып тұрды. 1862-63 және 1867-71 жылдары шет елде болды. 1873-74 жылдары князь Владимир Мещерский шығарып тұрған «Гражданин» журналының редакторы болды.
Достоевскийдің «Бейшаралар» (1846 қазақшаға 1955 жылы Сәйділ Талжанов аударған) атты алғашқы романы оның шығармашылық қуатын танытты. Кейінірек, «Қор болғандар мен қорланғандар» (1861), «Өлі үйден хаттар» (1861-62) романдары жарық көрді. Достоевский «Ойыншы» (1866), «Қылмыс және Жаза» (1866, қазақшаға 1972 ж. Мұхтар Жанғалин аударды), «Нақұрыс» (1868, қазақшаға 1984 ж. Нияз Сыздықов аударған), «Албастылар» (1871-72), «Жасөспірім» (1875). «Ағайынды Карамазовтар» (1879-80) романдарын жазды. Жазушы шығармалары адамның ішкі дүниесіндегі қайшылықты ашып, қоғамдағы әлеуметтік мәселелерге психологиялық талдау жасайды. «Жазушының күнделігі» (1871-81), «Пушкин туралы сөз» (1880), т.б. әдеби-сын еңбектерінің әлемдік эстетика тарихында алар орны ерекше. Уәлихановпен достығы туралы Достоевский «Жазушының күнделігінде» жазған, екеуінің жазысқан хаттары сақталған.
Жазушы 1881 жылдың тоғызыншы ақпанында Санкт-Петербург қаласында қайтыс болған. Семейдегі 1857-59 жылдары тұрған үйінде Достоевскийдің әдеби-мемориалдық мұражайы (1971) бар.
Көп оқылғандар
Кеңес Ілиясұлы шығармашылығы туралы
"Кітапқұмарлар" тобына қош келдіңіз!
Қазақ-қырғыз арасындағы көңіл айту дәстүрі
«Ән патшасы Шәмші » республикалық драма байқауы
Жұбан ақынның елдегі үйі
Жерге табын, Адам, енді
"Алыс Алтай" Ғалымбек Елубайдың бір әңгімесі жайлы
Ақын жүрегіндегі иман
Толымбек Әбдірайым. Портрет
Өтер ме Құрманбексіз келер күндер...
«Құлагер» - қазақ поэмасының рухани бойтұмары
Төрт жанрды тел емген
Мақсат Тәж-Мұрат. Әр адамның арылу күні болуы тиіс
Думан Рамазан. Алланың әмірі
Жәудір Нартай. Люданың хаты
Сүйікті етші, сүйіктім
Сауытбек Абдрахманов. «Жадовскаядан»...
Асқар Алтай. Тасқын тып-типыл қылған «...Табыты»
Ағыраптағы аты жоқ адам
«Адамтану» арқылы әдебиетті оқытқан
Кеңес Ілиясұлы шығармашылығы туралы
Қош бол, газет дәуірі
Кітаппен көмкерілген күн
Бақытбек Қадыр. Шаштараз
Ештеңе де мәңгілік емес