Фариза Оңғарсынова
(1939 – 2014) 25 желтоқсанда Гурьев (қазіргі Атырау) облысы Новобогат ауданына қарасты Манаш ауылында туған. 1961 жылы Гурьев мемлекеттік педагогикалық институтының тіләдебиет факультетін бітіріп, Балықшы ауданының Еркінқала, «Октябрьдің 40 жылдығы» қазақ орта мектептерінде мұғалім болып жұмыс істеген. 1966 – 68 жж. Гурьев облыстық «Коммунистік еңбек» газетінің партия тұрмысы бөлімінде әдеби қызметкер міндетін атқарған.
1968 – 70 жж. республикалық «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетінің Ақтөбе, Гурьев, Орал облыстары бойынша меншікті тілшісі болып еңбек еткен. 1970 – 78 жж. республикалық «Қазақстан пионері» (қазіргі «Ұлан») журналының бас редакторы, 1978 – 2000 жылдары «Пионер» (қазіргі «Ақ желкен») журналының бас редакторы болып істеді. 2000 – 04 жж. ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты болды.
Алғашқы өлеңдері республикалық баспасөз беттерінде 1958 жылы, тұңғыш өлеңдер жинағы «Сандуғаш» 1966 жылы жарық көрген. «Алмас қылыш», «Тартады бозбаланы магнитім», «Сайраған Жетісудың бұлбұлымын», «Тыңдаңдар, тірі адамдар», «Қарғыс», «Қасірет пен ерлік жыры» поэмалары, «Үйім менің – Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлең топтамаларының авторы. Көптеген шығармалары шет ел тілдеріне аударылған. Чили ақыны Пабло Неруданың «Жүректің төрт мезгілі» кітабын, орыс ақыны А.А.Блоктың «Нәпсі», «Куликов даласы», «Он екі жыл өткен соң», «Кармен», «Қарлы перде» өлең топтамаларын, сондай-ақ, Р.Ф.Казакованың, Е.А.Евтушенконың, араб ақыны Әбдірахман әл-Хамисидің жекелеген шығармаларын қазақ тіліне аударған.
1984 жылы «Үйім – менің Отаным», «Маңғыстау монологтары», «Революция және мен» өлеңдері топтамалары үшін Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды. Ленин комсомолы Орталық Комитетінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет Грамоталарымен, «Құрмет Белгісі», Парасат (2001) ордендерімен марапатталған. Республика мәдени-ағарту ісіне еңбегі сіңген қызметкер. Қазақстанның Халық жазушысы.
2015 жылы ақынның туған жерінде ескерткіш, 2015 жылы Астанада ақынның тұрған үйіне ескерткіш тақтайша орнатылды. 2016 жылы ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен «Сардар» баспасынан 12 томдық шығармалар жинағы жарық көрді 2018 жылы Алматыда тұрған үйіне ескерткіш тақта орнатылды, көше берілді. 2018 жылы балаларының қолдауымен естеліктер жинағы жарық көрді. 2018 жылы Ақтөбе қаласында Ф.Оңғарсынова атындағы мектеп, 2019 жылы Астана қаласында Ф.Оңғарсынова атындағы көше, 2019 жылы Ақтау қаласында мектеп ашылды. 2019 жылы ақынның 80 жылдық мерейтойына орай «Шілде» және «Полдневный жар» кітаптары жарық көрді.
Шығармалары: Сандуғаш. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1966; Маңғыстау маржандары. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1969; Мазасыз шақ. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1972; Асау толқын. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1973; Көгершіндерім. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1974; Биіктік. Очерктер. А., «Жазушы», 1975; Біздің Кәмшат. Повесть. А., «Жазушы», 1976; Сенің махаббатың. Өлеңдер. А., «Жалын», 1977; Шілде. Таңдамалы. А., «Жазушы», 1978; Нежность. Стихи. А., «Жалын», 1978; Тревоги. Стихи. М., «Молодая гвардия», 1979; Озарение. Стихи. М., «Советский писатель», 1980; Полдневный жар. Стихи. А., «Жазушы», 1980; Сұхбат. Өлеңдер. А., «Жазушы», 1983; Жүрек күнделігі. Таңдамалы. А., «Жалын», 1984; Дауа. Өлеңдер. «Жалын», 1985; Алмазный клинок. Стихи. М., «Художественная литература», 1984; Ожидание солнца. Стихи. М., «Молодая гвардия», 1985; Таңдамалы шығармалары. Екі томдық. А., «Жазушы», 1987; 10 томдық таңдамалы шығармалар жинағы. 2004.
Көп оқылғандар
Сүйікті етші, сүйіктім
Ештеңе де мәңгілік емес
Ағыраптағы аты жоқ адам
Нұрила Нұржігіт. Болашақ жастардың қолында
Перформансқа толы транспаренттік қоғамдағы қайғының орны
Кітаппен көмкерілген күн
Шыңжаңдағы алғашқы аудармашылар. С. Найманмен сұхбат
Дрина көпірі – Батыс пен Шығыс
VII Халықаралық кітап көрме-жәрмеңкесі басталды
Жәнібек Қожық. Маңғыстау - құтты мекен, тұнған тарих
Жәнібек Қожық. Маңғыстаудың өзге өңірлерден ерекшелігі көп...
Дулат Аюбаев. Өлең сүйер Шыңғыстаудың ұлы екем
Максималар мен қоғамдық ойлар...
Серік Құлжахан.Қызыл сақал
Бекен Қалымбекұлы. Доңыз қырған жыл
Мақсат Тәж-Мұрат. Әр адамның арылу күні болуы тиіс
«Інжу-маржан секілді...»
Мәлік Бердалиев. Ей, бауырым, өлеңімнің сырын ұқ...
Жәудір Нартай. Люданың хаты
Думан Рамазан. Алланың әмірі
Перформансқа толы қазақ қоғамын обьективті оқу
«Атамекеннің» «Ақ кемесі»
Айнаш Қасым. Иранның екі ғасыр бойына ұлттық тәуелсіздігінен ажырап қалған кезі болды...
Сауытбек Абдрахманов. «Жадовскаядан»...