Қажығали Мұханбетқалиұлы
Қажығали Мұханбетқалиұлы (1942-2020) - 8 желтоқсанда Ақтөбе облысы Байғанин ауданындағы Кемерши ауылында туған. Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін үздік бітірген (1965). Одан кейін Ақтөбе облыстық Радио және телевидение комитетінде, «Коммунизм жолы» газетінде, Алматыдағы «Қазақстан» баспасында, республикалық әдеби журнал «Жұлдызда», «Қазақ әдебиеті» газетінде әртүрлі жауапты жұмыстарда болды; орыс-қазақ тілдерінде шығатын «Жаңа фильм» – «Новый фильм» журналдарының бас редакторы қызметін атқарды.
Шығармашылық жолы 1963 жылы республикалық «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетіндегі «Жөке ата» деген әңгімесінен басталып, «Жұлдызды түндер», «Тоғай сыбдыры», «Жаңғырық» атты әңгімелер мен хикаяттар жинақтары шыққан. Осы жылдары Л.Толстойдың, Р.Акутагаваның, С.Моэмның, П.Мерименің, Ги де Мопассанның әңгімелерін аударды. Өзінің туындылары бірқатар шет елдер тілдеріне аударылды. «Шағын жанрдың шалқар көкжиегі» атты мақала жазып, көп ұзамай «Тоғысар арнамыз бір толғанғанда...» атты әдеби-сын, зерттеулер, ізденістер кітабын шығарды. 2012 жылы «Тар кезең» атты тарихи романы жарық көрді. Бұл – ХVІІІ ғасырдағы отаршылдық езгіге қарсы Сырым Датұлы бастаған жанкешті күрес туралы туынды. Автор осы романы үшін 2014 жылы ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты атанды, 2017 жылы романның орысша аудармасы үшін оған Халықаралық Қазақ ПЕН-клубы сыйлығы берілді. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (2003). Мерейтойлық медальдармен, «Құрмет» орденімен марапатталған (2013). Өзі туған Байғанин ауданының Құрметті азаматы (2002).
Шығармалары: Жұлдызды түндер. Әңгімелер, «Жазушы» баспасы, 1972; Тоғай сыбдыры. Повестер мен әңгімелер, «Жазушы» 1974; Жаңғырық. Әңгімелер мен повестер, «Жалын», 1978; Старые друзья. Рассказы и повести, «Жазушы», 1981; Қайдасың сен, махаббат? Әңгімелер мен повестер, «Жалын», 1984; Дороги жизни. Рассказы и повести, «Жазушы», 1986; Сынық терезе. Әңгімелер,«Елорда» баспасы, 2003; Жалғыз жиен. Әңгімелер мен повестер,«Жазушы», 2005; Алабұға, аққайран.«Бауыр», 2008; Тоғысар арнамыз бір толғанғанда. «Балауса» баспасы, 2010; Тар кезең. Тарихи роман.«Мерекенің баспалар үйі», 2012; Шығармалары: І, ІІ, ІІІ, ІV том, 2015, «Қазақ энциклопедиясы» баспасы; Төрт томдық таңдамалы шығармалар жинағы, «Мереке» баспасы, 2018.
Көп оқылғандар
Сүйікті етші, сүйіктім
Ештеңе де мәңгілік емес
Ағыраптағы аты жоқ адам
Нұрила Нұржігіт. Болашақ жастардың қолында
Перформансқа толы транспаренттік қоғамдағы қайғының орны
Кітаппен көмкерілген күн
Шыңжаңдағы алғашқы аудармашылар. С. Найманмен сұхбат
Дрина көпірі – Батыс пен Шығыс
VII Халықаралық кітап көрме-жәрмеңкесі басталды
Жәнібек Қожық. Маңғыстау - құтты мекен, тұнған тарих
Жәнібек Қожық. Маңғыстаудың өзге өңірлерден ерекшелігі көп...
Дулат Аюбаев. Өлең сүйер Шыңғыстаудың ұлы екем
Максималар мен қоғамдық ойлар...
Серік Құлжахан.Қызыл сақал
Бекен Қалымбекұлы. Доңыз қырған жыл
Мақсат Тәж-Мұрат. Әр адамның арылу күні болуы тиіс
«Інжу-маржан секілді...»
Мәлік Бердалиев. Ей, бауырым, өлеңімнің сырын ұқ...
Жәудір Нартай. Люданың хаты
Думан Рамазан. Алланың әмірі
Перформансқа толы қазақ қоғамын обьективті оқу
«Атамекеннің» «Ақ кемесі»
Айнаш Қасым. Иранның екі ғасыр бойына ұлттық тәуелсіздігінен ажырап қалған кезі болды...
Сауытбек Абдрахманов. «Жадовскаядан»...